Από την «Παρέα του αη- Γιάννη» 

Στον μακαριστό θεολόγο Σωκράτη Νίκα

(ευλαβικό αφιέρωμα)

Μακάριος ἀνήρ, ὃς οὐκ ἐπορεύθη ἐν βουλῇ ἀσεβῶν (Ψαλμός 1,1). Τα λόγια αυτά του ιερού ψαλμωδού, κατά την γνώμη μας, αποτυπώνουν ευσύνοπτα τη ζωή και το έργο του μακαριστού πλέον θεολόγου κ. Σωκράτη Νίκα. Ενός θεολόγου που υπηρέτησε με ευσυνειδησία τόσο την Ελληνική Παιδεία όσο και την τοπική Εκκλησία των Πατρών. Οι σκέψεις που ακολουθούν δεν φιλοδοξούν να σκιαγραφήσουν την προσωπικότητά του ή το πολυσχιδές έργο του. Αποτελούν απλά ένα αντίδωρο ευγνωμοσύνης στην αγάπη που μας έδειξε. 

Η αποτίμηση της θεολογικής παραγωγής του κ. Σωκράτη Νίκα είναι έργο αρκετά δυσχερές και αρμόζει σε άλλους ειδικότερους και ικανότερους από εμάς. Εμείς απλά θα επισημάνουμε ότι ο κ. Σωκράτης Νίκας υπήρξε ένας θεολόγος που ξεχώρισε. Δεν είναι λοιπόν τυχαίο ότι το 1985 του ανατέθηκε η συγγραφή του σχολικού εγχειριδίου της Β΄ Γυμνασίου με τίτλο «Ο Χριστός και ο καινούργιος κόσμος του Θεού».* Το βιβλίο αυτό γαλούχησε χιλιάδες μαθητές στις δεκαετίες του 80 και του 90. Τον διδακτικό του στόχο τον επισημαίνει ο ίδιος ο συγγραφέας σε άλλο σύγγραμμά  του,* είναι «η εν Χριστώ μεταμόρφωση των παιδιών». Για να αντιληφθεί κανείς το πόσο σπουδαίο υπήρξε το παραπάνω εγχειρίδιο αρκεί να κάνει μια σύγκριση με τα τωρινά βιβλία των θρησκευτικών. Τον διδακτικό στόχο των τωρινών συγγραμμάτων που διδάσκονται σήμερα τα παιδιά μας τον παρουσιάζει με ιδιαίτερη ενάργεια καθηγητής Παιδαγωγικής της Θεολογικής Σχολής του ΑΠΘ Ηρακλής Ρεράκης «η νέα «πνευματικότητα» στο νέο πολυθρησκειακό Πρόγραμμα συγκροτείται από ένα θρησκευτικό συμπίλημα, αποτελούμενο από στοιχεία όλων των θρησκειών, με αυτονόητη και ορατή στόχευση, να οδηγήσει τους μαθητές σε ένα θρησκευτικό αποχρωματισμό, σε μια συγκριτιστική συνένωση των πίστεων ………………. αποκαλύπτει την εφαρμογή ενός σχεδίου για την κατάργηση και του Χριστιανισμού και όλων των θρησκειών και την αντικατάστασή τους από μία κοινή για όλους παγκόσμια θρησκεία»* Συνεπώς ενώ το σύγγραμμα του κ. Σωκράτη Νίκα φιλοδοξούσε να συνδέσει τους μαθητές με τον Χριστό, τα σημερινά συγγράμματα των θρησκευτικών φιλοδοξούν να οδηγήσουν τους μαθητές κατ’ αρχήν στον θρησκευτικό αποχρωματισμό και εν τέλει στην πανθρησκεία. Και μόνο αυτή η σύγκριση φανερώνει ότι σήμερα θεολόγοι συγγραφείς σαν τον κ. Σωκράτη Νίκα μας λείπουνε τραγικά.

Το ενδιαφέρον όμως του κ. Σωκράτη Νίκα δεν περιορίστηκε μόνο στους μαθητές. Αγωνίστηκε πολύ για να βοηθήσει τους θεολόγους που δίδασκαν στη μέση εκπαίδευση, τόσο με τη γραφίδα όσο και με τον προφορικό του λόγο. Έτσι συνέγραψε δύο βιβλία αναφορικά με την διδακτική των σχολικών συγγραμμάτων της Β΄ και Γ΄ Γυμνασίου. Παράλληλα υπήρξε σχολικός σύμβουλος αλλά και καθηγητής στη Σ.Ε.Λ.Μ.Ε Πατρών. Ως σχολικός σύμβουλος επεδίωκε να βελτιώσει το επίπεδο της διδακτικής ικανότητας των Θεολόγων, χωρίς όμως να  γίνεται επικριτικός. Παρακάτω θα αναφέρουμε ένα περιστατικό που δείχνει τον τρόπο με τον οποίο βοηθούσε τους Θεολόγους Καθηγητές  να διδάξουν το μάθημα. Κάποτε, στα πλαίσια των καθηκόντων του ως σχολικού συμβούλου, επισκέφτηκε ένα σχολείο, που βρισκόταν σε όμορο Νομό. Ο Θεολόγος του σχολείου προφανώς περίμενε ότι  σε λίγο θα κριθεί για τον τρόπο που θα διδάξει το μάθημα. Ίσως να είχε και λίγο άγχος, όπως είναι φυσικό να συμβαίνει σε αυτές τις περιπτώσεις. Ωστόσο ο κ. Νίκας τον ρωτάει ποιο είναι το μάθημα που θα διδάξει την μεθεπόμενη ώρα. Του εξήγησε ότι την ώρα που  εκείνος θα δίδασκε το μάθημα της πρώτης ώρας, αυτός δεν θα βρισκόταν μαζί του. Θα κλεινόταν σε κάποιο γραφείο προκειμένου να προετοιμάσει το μάθημα της δεύτερης ώρας, ώστε να είναι σε θέση να το διδάξει αυτός. Την μεθεπόμενη ώρα λοιπόν ο διδάσκων και άρα ο κρινόμενος δεν ήταν ο θεολόγος εκπαιδευτικός αλλά ο Σχολικός Σύμβουλος. Όπως ήταν αναμενόμενο το μάθημα διδάχθηκε από τον κ. Νίκα με τρόπο εξαιρετικά εύστοχο. Με τον τρόπο αυτό  πέτυχε να μεταγγίσει στον Καθηγητή την πολύτιμη διδακτική του εμπειρία, χωρίς ωστόσο να αναγκαστεί να του κάνει παρατηρήσεις για τυχόν διδακτικές αστοχίες του. Η ικανότητά του να βελτιώνει την απόδοση των θεολόγων, χωρίς όμως να τους επικρίνει, φανερώνει τόσο την βαθειά του κατάρτιση όσο και την ευγένεια του χαρακτήρα του. 

Ο Θεολογικός στοχασμός του κ. Σωκράτη Νίκα  συνδύαζε άριστα την επιστημονική ευσυνειδησία και την Εκκλησιαστική ευσέβεια. Ποτέ δεν ξεχνούσε ότι είναι οργανικό μέλος της Εκκλησίας, την οποία υπηρετούσε με την γραφίδα και το λόγο του. Έτσι κάθε Κυριακή ,με την ευλογία του τοπικού επισκόπου, κήρυττε ανελλιπώς. Ποτέ στο κήρυγμα δεν μακρηγορούσε. Ο λόγος του ήταν πάντα ευσύνοπτος και περιεκτικός. Δεν έκανε επίδειξη του όγκου των γνώσεών του. Εξέφερε λόγο λιτό προκειμένου να γίνεται κατανοητός και από τους πιο αδαής. Ωστόσο ήταν πάντοτε γλαφυρός, και κατάφερνε να προκαλεί προσοχή του ακροατηρίου. Το πιο σημαντικό ήταν ότι ο λόγος του δεν υπήρξε ηθικολογικός αλλά Χριστοκεντρικός. Επεδίωκε την Χριστοποίηση του Εκκλησιάσματος. Αυτά τα κηρύγματα ήταν που τον καταξίωσαν στο εκκλησιαζόμενο κοινό της Πάτρας. Γι’αυτό και πολλές φορές τον καλούσαν να μιλήσει σε διάφορες ενορίες καθώς και σε συλλόγους. Στα πλαίσια αυτά τον είχαμε καλέσει πολλές φορές και εμείς στην δική μας εκκλησιαστική συντροφιά, στον Άγιο Ιωάννη τον Θεολόγο. Πάντα αποδεχόταν με χαρά την πρόσκλησή μας. Στις ομιλίες του μας τόνιζε κυρίως την αξία της λειτουργικής ζωής της Εκκλησίας που κέντρο έχει την Θεία Ευχαριστία. Στις εισηγήσεις που μας έκανε ήταν πάντα σύντομος προκειμένου να ακολουθήσει διάλογος. Η διαλογική συζήτηση μαζί του αποτελούσε για εμάς μια μυσταγωγία. 

Λίγες μέρες πριν πεθάνει –στη θαλπωρή της αγαπημένης του συζύγου και των παιδιών του– είχαμε την ευλογία να επικοινωνήσουμε τηλεφωνικά μαζί του. Είχε εκφράσει την επιθυμία να επισκεφτεί την παρέα μας και να μας κάνει μια ομιλία, όταν θα τελείωνε η καραντίνα. Δυστυχώς δεν πρόλαβε. Σε εκείνη την τηλεφωνική συνομιλία μας είχε πει και αυτά τα συγκλονιστικά «Είμαι γέρος πλέον και κάνοντας υπακοή στους γιατρούς, είμαι κλεισμένος στο σπίτι. Δεν μπορώ να κάνω κάτι άλλο. Προσεύχομαι όμως. Προσεύχομαι για αυτούς που είναι διασωληνωμένοι ,λόγω του κορωνοϊού, στα νοσοκομεία. Ζητώ από τον Κύριο να χαρίσει την υγεία σε όσους ακόμη ζουν και να αναπαύσει όσους πήρε κοντά Του». Ευχόμαστε εγκάρδια και αυτόν ο Θεός να τον αναπαύσει και να τον κατατάξει μεταξύ των εν Κυρίῳ αποθνησκόντων που μακαρίζει ο ευαγγελιστής Ιωάννης στο 14ο κεφάλαιο της αποκάλυψης «Μακάριοι οἱ νεκροί οἱ ἐν Κυρίῳ ἀποθνήσκοντες ἀπ ̓ ἄρτι...ἵνα ἀναπαύσωνται ἐκ τῶν κόπων αὐτῶν· τά γάρ ἔργα αὐτῶν ἀκολουθεῖ μετ ̓ αὐτῶν» (Ἀποκ. ιδ' 13).

*Το βιβλίο αυτό το συνέγραψε σε συνεργασία με τον Καθηγητή κ. Σάββα Αγουρίδη.

* ouranospolyfwtos.blogspot.com

*« Ο Ιησούς Χριστός ο καινούργιος κόσμος το Θεού και εμείς». Σελίδα 7.