Παιδιά μου
Mε ανείπωτη συγκίνηση κάθε χρόνο φτάνομε μπροστά στα γεγονότα της Αγίας και Μεγάλης Εβδομάδος και ανεβαίνομε - άραγε συνειδητά; - μαζί με τον Κύριό μας προς το Πάθος, φτάνοντας μέχρι τον Σταυρό και την Ζωηφόρο Ανάσταση Του.
Δακρύζουμε μπροστά στον Πάσχοντα Σωτήρα του κόσμου και θέλω να πιστεύω ότι συνειδητοποιούμε οι περισσότεροι ότι μακριά απ' Αύτόν, πού ανέβηκε για χάρη μας στο Σταυρό και ανέστη εκ νεκρών δεν υπάρχει Σωτηρία.
Ο κόσμος όμως, έχει εμπεδώσει αυτή την αλήθεια;
Η διαπίστωση είναι, ότι ο Κύριός μας για μιά ακόμη φορά με πολύ παράπονο λέγει: «περίλυπος έστίν ή ψυχή μου έως θανάτου».
Ήλθε ταπεινός και δυστυχώς ο εγωισμός έχει καταλάβει τις περισσότερες καρδιές.
Ήλθε η αγάπη, αφού όπως λέγει ο Ευαγγελιστής Ιωάννης, ο «Θεός αγάπη εστί» όμως διαπιστώνομε ότι δυστυχώς εψύγη η αγάπη των πολλών.
Ήλθε να σώση τα παιδιά του. Όλους τούς ανθρώπους ανεξαιρέτως. Αλλά τα παιδιά του δέν θέλουν νά απλώσονν το χέρι τους γιά να σωθούν από τον αφανισμό μέσα στόν ωκεανό τής σύγχρονης απελπισίας.
Έστησε τρόπαιο στό Γολγοθά τόν Σταυρό του καί άφησε τό πανάγιο Αίμα Του νά στάξη πάνω στή γή μας καί στόν άνθρωπο, γιά νά ανθίση η ειρήνη, η χαρά, η λύτρωση. Καί όμως οί άνθρωποι δέν αξιοποίησαν αυτή τη Θυσία.
Ο Πανάγιος Τάφος μαρτυρεί τή νίκη τού φωτός εναντίον του σκότους, τής ζωής εναντίον του θανάτου, της αληθείας εναντίον του ψεύδους και τη συντριβή του διαβόλου. Παρά ταύτα, λίγοι στη γη μας, φωτίζονται από το ανέσπερο φως της Αναστάσεως. Και τι κρίμα, γνωρίζουν το θαύμα και δεν το βιώνουν. Βλέπουν το ύδωρ και δεν ξεδιψούν. Ενώπιόν τους παρέχεται η Τράπεζα της Ζωής και επιλέγουν τον θάνατο πού προέρχεται από την πνευματική ασιτία, την οποία ηθελημένα επιβάλλονν στόν εαυτό τους.
Αλλ' υπάρχει η απαντοχή, το Φώς και οι φωτισμένοι, οι υιοί του Πάθους και της
Αναστάσεως Tου Κυρίου, οι Μάρτυρες της Ζωής, οι πρωτοπόροι και λαμπαδούχοι, που ανοίγονν δρόμους μέσα στα σκοτάδια της σύγχρονης αποστασιοποιημένης από τον Θεό κοινωνίας, της κουρασμένης ανθρωπότητος. Είναι όσοι δεν Τόν άφησαν ποτέ μόνο Του, αλλά συμπορεύτηκαν μαζί Του στό Πάθος, συσταυρούμενοι μετ' Αύτου. Είναι όσοι έζησαν μαζί Του την Ανάσταση. Περνάνε μπροστά μας και μας μιλάνε για τον δρόμο και τον τρόπο της νίκης. Για την βεβαιότητα της επιτυχίας, για την αιωνιότητα και την αθανασία της ψυχής
'Ας τους ακολουθήσουμε. 'Ας μη μείνουμε πίσω, ενασχολούμενοι με τα φθαρτά και γήινα, Tα μάταια, τα πεζά και θνητά. Ας τρέξουμε, μας περιμένει Εκείνος, μας περιμένουν και εκείνοι μαζί Του. Η Ανάσταση πρέπει να γίνη βίωμα όλων μας. Ας προχωρήσουμε. Η λύση στα αδιέξοδα της ζωής δίδεται δια του Σταυρού του Σωτήρος και της Αναστάσεως Του.
Ο Θεός μαζί σας, ΚΑΛΗ ΑΝΑΣΤΑΣΗ
Με πατρικές ευχές και ευλογίες
ΕΙΣΑΓΩΓΙΚΑ:
Η προ του Αγίου Πάσχα εβδομάδα ονομάσθηκε «Μεγάλη Εβδομάδα και μάλιστα από τους πρώτους χριστιανικούς χρόνους . Στη συνέχεια δε και κάθε ημέρα αυτής ονομάστηκε μεγάλη «Μεγάλη Δευτέρα», «Μεγάλη Τρίτη» και ούτω καθ΄ εξής. Γιατί δε «Μεγάλη» ονομάστηκε η εβδομάδα αυτή, ο Ιερός Χρυσόστομος λέει τα εξής: «Μεγάλην δε καλούμεν την εβδομάδα , ουκ επειδή πλέον έχει το μήκος των ωρών και γαρ έτεραι πολλώ μείζους ώρας έχουσαι ουδέ επειδή πλείους ημέρας έχει και γαρ ο αυτός αριθμός και ταύτη και ταίς άλλαις πάσαις. Τίνος ουν ένεκεν μεγάλην ταύτην καλούμεν; Επειδή μεγάλα τινά και απόρρητα τυγχάνει τα υπάρξαντα ημίν αυτή αγαθά. Εν γαρ ταύτη ο χρόνιος ελύθη πόλεμος, θάνατος εσβέσθη κατάρα ανηρέθη, του διαβόλου ή τυραννίς κατελύθη, τα σκεύη αυτού διηρπάγη, Θεού καταλλαγή πρός άνθρώπους γέγονεν, ουρανός βάσιμος γέγονεν, άνθρωποι τοίς Αγγέλοις συνεμίγησαν, τα διεστώτα συνήφθη, ο φραγμός περιηρέθη, το κλείθρον άνηρέθη, ο της ειρήνης Θεός εiρηνοποίησε άνω και τα επί της γης. Διά τούτο τοίνυν Μεγάλην την `Εβδομάδα καλούμεν, επειδή τοσούτον πλή9ος δωρεών ημιν εν αυτή κeχάρισται ο Δεσπότης» (π. Γ. Η.)
ΜΕΓΑΛΗ ΔΕΥΤΕΡΑ
«Τη αγία και μεγάλη Δευτέρα, μνείαν ποιούμεθα του μακαρίου Ιωσήφ του Παγκάλου, και της υπό του Κυρίου καταρασθείσης και ξηρανθείσης Συκής»
Κατά την Μ. Δευτέρα θυμόμαστε τον ενάρετο Ιωσήφ. Ο δίκαιος Ιωσήφ αποτέλεσε προτύπωση του Κυρίου μας Ιησού Χριστού.
Ο Ιωσήφ, επειδή ήταν ο αγαπητός γιος του πατέρα του φθονήθηκε από τα αδέρφια του.
Στην αρχή τον έριξαν σε ένα λάκκο και κατόπιν τον πούλησαν σε δουλεμπόρους οι οποίοι με τη σειρά τους τον πούλησαν, σαν σκλάβο, στον Πετεφρή, τον αρχιμάγειρα του Φαραώ (βασιλιά) της Αιγύπτου.
Ο Ιωσήφ ήταν ωραιότατος νέος, και η σύζυγος του Πετεφρή επιθύμησε να συνευρεθεί μαζί του. Επειδή όμως αυτός αρνήθηκε, αυτή τον συκοφάντησε στον άντρα της, ότι τάχα της επιτέθηκε με ανήθικους σκοπούς. Ο Πετεφρής την πίστεψε και ο αθώος Ιωσήφ μετά τη σκλαβιά βρέθηκε και στη φυλακή. Όμως και στη φυλακή δεν έχασε την πίστη του στο Θεό.
Κάποτε που ο Φαραώ είδε ένα παράδοξο όνειρο και ζητούσε να βρει την εξήγηση του, έμαθε ότι στις φυλακές υπάρχει ένας νέος, που είχε και άλλοτε εξηγήσει όνειρα συγκρατουμένων του. Αμέσως ο Φαραώ διέταξε να οδηγηθεί ενώπιόν του ο Ιωσήφ. Εκεί ο Ιωσήφ, με το φωτισμό του Θεού, εξήγησε το όνειρο του Φαραώ, προλέγοντάς του ότι θα έρθουν για τη χώρα του επτά έτη ευφορίας και κατόπιν θα ακολουθήσουν επτά έτη ακαρπίας και πείνας.
Ο Φαραώ, εντυπωσιάσθηκε από την (εκ Θεού) σοφία του Ιωσήφ, και τον διόρισε γενικό άρχοντα της Αιγύπτου, με εντολή να διαχειρισθεί την επερχόμενη κρίση. Ο Ιωσήφ διαχειρίστηκε με θαυμαστή φρόνηση την εξουσία. Και αργότερα, όταν ήρθαν τα έτη της πείνας αυτός άνοιξε τις αποθήκες, που είχε γεμίσει κατά τα επτά πρώτα έτη, και έτσι ο λαός της Αιγύπτου δεν πείνασε. Η ακαρπία έγινε αφορμή να ξανασυναντήσει, να συγχωρήσει και να σώσει από την πείνα τους αδελφούς του, που βρέθηκαν στην Αίγυπτο γυρεύοντας απεγνωσμένα σιτάρι. Στο τέλος αυτοί και ο πατέρας του μαζί με τις οικογένειες τους ήλθαν και έζησαν μαζί του στην Αίγυπτο.
Δίκαια θεωρείται ο Ιωσήφ τύπος και προεικόνιση του Κυρίου, διότι και Αυτός, αγαπητός Υιός του Πατέρα Του, φονεύθηκε από τους αδελφούς Του (Ιουδαίους), πουλήθηκε από τον μαθητή Του (Ιούδα) και βασανίστηκε. Ρίχτηκε (αντίστοιχα με τη φυλακή του Ιωσήφ) στον σκοτεινό τάφο, από τον οποίο όμως εξήλθε εν δόξει, με την Ανάσταση Του. Μετά τη δοξασμένη έξοδο του Ιωσήφ από τη φυλακή, αυτός με την υπεύθυνη διοίκησή του διέσωσε το λαό της Αιγύπτου και
τους αδελφούς του, προτυπώνοντας την πνευματική Σωτηρία που έχει γίνει δυνατή και για όλους εμάς μετά την Ανάσταση Του Κυρίου μας Ιησού Χριστού.
Επίσης κατά την Μ. Δευτέρα θυμόμαστε και την άκαρπη συκιά, την οποία σύμφωνα με την Ευαγγελική περικοπή, καταράστηκε ο Κύριος και αμέσως αυτή ξεράθηκε. Η άκαρπη συκιά δε συμβολίζει μόνο την Εβραϊκή συναγωγή, η οποία στερούμενη πνευματικών καρπών αυτοκαταδικάστηκε, αλλά και τον άνθρωπο κάθε εποχής που στερείται πνευματικών καρπών και απειλείται με αντίστοιχη καταδίκη, δηλ. μόνιμο χωρισμό από το Θεό. Η Εκκλησία λοιπόν με αυτό το παράδειγμα μας προτρέπει σε ακόμα πιο έντονους και πιο αποτελεσματικούς πνευματικούς αγώνες για την απόκτηση αρετών.
Όμως, τα όποια λόγια μας είναι φτωχά, μπροστά στα μηνύματα που πηγάζουν από την υμνογραφία της Μεγάλης Εβδομάδος. Η υμνογραφία της Μ. Δευτέρας, με λόγια μελωδικά αλλά και γεμάτα πλούσια νοήματα, μας εισάγει με τον καλύτερο τρόπο στον ερχομό του Κυρίου μας προς το Πάθος:«Ιδού ο Νυμφίος έρχεται εν τω μέσω της νυκτός, και
Μακάριος ο δούλος, ον ευρήσει γρηγορούντα, ανάξιος δε πάλιν, ον ευρήσει ραθυμούντα. Βλέπε ούν ψυχή μου, μήτω ύπνω κατενεχθης, ίνα μη τω θανάτω παραδοθης, και της βασιλείας έξω κλεισθής, αλλά ανάνηψον κράζουσα. Άγιος, Άγιος, Άγιος ει ο Θεός, δια της Θεοτόκου ελέησον ημάς» Απόδοση: Το μεσονύκτιο είναι η στιγμή που μία νέα ημέρα αρχίζει. Την νέα αυτή ημέρα αναμένει η Εκκλησία, και είναι εκείνη που ο Νυμφίος Χριστός θα επιλέξει για να αποκαλύψει τη Βασιλεία Του. Η παλαιά ημέρα είναι αυτή κατά την οποία όλοι μας, άλλος λιγότερος και άλλος περισσότερο, είμαστε προσκολλημένοι στον κόσμο. Ο Νυμφίος όμως θα έρθει, θα βρει όμως τη Νύμφη Εκκλησία έτοιμη; Ποιοί είναι η Εκκλησία; Εσύ, εμείς, όλοι μας. Η καθημερινότητα μας οδηγεί ακούσια ή εκούσια στον «ύπνο του δικαίου». Συσκευές, μέσα ενημέρωσης και πολλά άλλα «νεκρώνουν» τον εγκέφαλό μας και έτσι κινούμαστε σαν υπνωτισμένοι στην καθημερινότητα. «Που καιρός για ψυχή και σωτηρία; Πριν να πεθάνω θα μετανοήσω», είναι η άποψη του μέσου και μάλιστα χριστιανού ανθρώπου. Όμως, ο Νυμφίος Χριστός θέλει την ψυχή μας γρηγορούσα, ξύπνια. Στην εποχή της κυριαρχίας των Μέσων, όπου η ελευθερία της σκέψης και της κριτικής παραμένει ένα μεγάλο ζητούμενο, ο καθένας έχει πολλά να διδαχθεί από την πορεία στην ελευθερία που μας προτείνει η Μεγάλη Εβδομάδα. Αρκεί να ζητήσει την ελευθερία κοντά στο Χριστό και να μην παραμείνει στη δουλεία των παθών και τις ψευδαισθήσεις της εξουσίας και της ηδονής. Ο Ιωσήφ νίκησε τον εσωτερικό πνευματικό πόλεμο και τελικά δοξάσθηκε, αποδεικνύοντας ότι για την αδούλωτη ψυχή αξίζει κανείς να θυσιάσει πολλά. Γιατί τότε, σύμφωνα με την υμνολογία, ο Θεός δίνει «στέφος άφθαρτον».
Αριστέα Γαβριήλ
Φυσικός
ΜΕΓΑΛΗ ΤΡΙΤΗ
«Τη Αγία και Μεγάλη Τρίτη της των δέκα παρθένων παραβολής, της εκ του Ιερού Ευαγγελίου, μνείαν ποιούμεθα»
Η παραβολή αυτή αναφέρεται στο κατά Ματθαίον Ευαγγέλιον κεφ. 25 (1-3 στ.), λέγει ότι ωμοιώθη η βασιλεία των ουρανών με τις δέκα παρθένες, οι οποίες πήραν τις λαμπάδες αυτών και βγήκαν να προϋπαντήσουν τον Νυμφίο Χριστό. Πέντε από αυτές ήσαν φρόνιμες και μυαλωμένες ενώ οι άλλες πέντε ήσαν ασυλλόγιστες και ανόητες. Η παραβολή αυτή μας λέει τι θα συμβεί κατά τη Δευτέρα Παρουσία του Κυρίου μας, οι φρόνιμες παρθένες πήραν μαζί με τους λύχνους τους και δοχεία με λάδι ενώ οι ανόητες παρθένες πήραν τους λύχνους τους χωρίς δοχεία με λάδι.
Ο ιερός Χρυσόστομος λέει ότι οι φρόνιμες παρθένες έσμιξαν την παρθενία με την ελεημοσύνη. Στόλισαν την παρθενία με τα καλά έργα. Γνώριζαν ότι η Πίστη χωρίς έργα είναι νεκρά. Τα δοχεία (αγγεία) με το λάδι, που η παραβολή λέει ότι πήραν οι φρόνιμες παρθένες είναι οι κοιλίες των φτωχών, οι ψυχές των πεινασμένων και τα έργα της αγάπης. Οι λαμπάδες των φρονίμων εποτίζοντο με το λάδι της ελεημοσύνης. Οι πεινασμένοι ετρέφοντο και οι λαμπάδες αυτών ελαμπρύνοντο. Οι πτωχοί ευχαριστούν και ο Νυμφίος ευφραίνεται. Οι μωρές παρθένες είχαν παρθενία αλλά δεν είχαν έργα αγάπης, γι’ αυτό οι λαμπάδες έσβηναν και ζητούσαν λάδι από τις φρόνιμες παρθένες. Μερικά τροπάρια της αγίας και μεγάλης Τρίτης μας παροτρύνουν να μοιάσουμε στις φρόνιμες παρθένες.
Σε παρακαλούμε νυμφίε Χριστέ μετά των φρονίμων παρθένων συναρίθμησε όλους εμάς (τους αδελφούς της παρέας του Αγίου Ιωάννου και πάντα άνθρωπο) και ελέησον ημας.
ΚΗΠΟΥΡΓΟΥ ΑΛΕΞΙΑ – ΜΑΡΘΑ
ΚΑΘΗΓΗΤΡΙΑ ΜΑΘΗΜΑΤΙΚΟΣ
ΜΕΓΑΛΗ ΤΕΤΑΡΤΗ
«Τη Αγία και Μεγάλη Τετάρτη της αλειψάσης τον Κύριον μύρω πόρνης γυναικός μνείαν ποιείσθαι οι θειότατοι πατέρες εθέσπισαν, ότι προ του σωτηρίου πάθους μικρόν τούτο γέγονε…»
Κ ατά τον Συναξαριστή η Εκκλησία μας την Αγία και Μεγάλη Τετάρτη ενθυμούμαστε το περιστατικό της πόρνης γυναίκας η οποία με μύρο πολύτιμο άλειψε την κεφαλή
και τα πόδια του Κύριου και με τα δάκρυα της μετάνοιας της έπλυνε και σκούπισε με τα μαλλιά της (Λουκ.ζ΄36-50).
Μικρό χρονικό διάστημα πριν τα Αγια Πάθη ο Κύριος με τους μαθητές δειπνούσαν στον οίκο του Σίμωνα του Φαρισαίου όπου έλαβε χώρα το περιστατικό και προξένησε μεγάλο σκανδαλισμό στους συνδαιτυμόνες η παράδοξη συμπεριφορά Του.
Έχοντας γνώση της αμαρτωλότητας της γυναίκας όπου κατά τον τύπο της εποχής δεν επιτρέποταν να τη συναναστραφεί πόσο μάλλον να την αφήσει να Τον αγγίξει, ο Κύριος ατάραχος δέχθηκε την απόδειξη της ειλικρινούς συντριβής και μετάνοιας της και την συγχώρησε λέγοντας της «αφέονται σοι αι αμαρτίαι… η πίστις σου σέσωκε σε, πορεύου εις ειρήνην». Δεν παρέλειψε δε να ελέγξει το διαμαρτυρόμενο οικοδεσπότη αλλά και τον μαθητή Του Ιούδα για το άδικο της διαμαρτυρίας τους και τα αληθινά κίνητρα τους.
Δύο χιλιάδες χρόνια μετά το εσπέρας κάθε Μεγάλης Τρίτης που ψάλλεται στις εκκλησίες ο όρθρος της Μεγάλης Τετάρτης, η προσέλευση των πιστών όχι μόνο είναι μεγάλη αλλά και ουσιαστική. Το παράδειγμα της μετάνοιας και της άφεσης των αμαρτιών «της αλειψάσης τον Κύριον μύρω πόρνης γυναικός» σαν μαγνήτης ελκύει τις πονεμένες ψυχές όσων ζητάμε την συγγνώμη και την ειρήνη που προσφέρει η ειλικρινής συντριβή του αμαρτωλού εαυτού μας ενώπιον του Κυρίου. Η μεστή θεολογικών νοημάτων αλλά και λυρισμού υμνολογία του όρθρου της Μ.Τετάρτης μας ανταμείβει με ένα αριστούργημα της παγκοσμίου ποιήσεως, το τροπάριο της μοναχής Κασσιανής. Το θρυλικό για τη συγγραφή του τροπάριο είναι εμπνευσμένο από το περιστατικό «της αλειψάσης τον Κύριον μύρω πόρνης γυναικός» και αγαπήθηκε από την εποχή της συγγραφής του τον όγδοο αιώνα μ.Χ. έως σήμερα κυρίως για την θεματολογία του αλλά και για το λυρισμό του.
Το παραθέτουμε με την ευχή όλοι μας «μυροφόρου αναλαβόντες τάξιν» να προσφέρουμε στον Κύριο την μετάνοια μας και την αλλαγή της ζωής μας για να καταστούμε άξιοι να απολαύσουμε το αμέτρητο Του έλεος στην παρούσα αλλά και στην μέλλουσα ζωή.
« Κύριε, η εν πολλαίς αμαρτίαις περιπεσούσα γυνή,
την σην αισθομένη θεότητα, μυροφόρου αναλαβούσα τάξιν,
οδυρομένη, μύρα σοι προ του ενταφιασμού κομίζει.
Οίμοι! λέγουσα, ότι νυξ μοι υπάρχει, οίστρος ακολασίας,
ζοφώδης τε και ασέληνος, έρως της αμαρτίας.
Δέξαι μου τας πηγάς των δακρύων,
ο νεφέλαις διεξάγων της θαλάσσης το ύδωρ˙
κάμφθητί μοι προς τους στεναγμούς της καρδίας,
ο κλίνας τους ουρανούς, τη αφάτω σου κενώσει.
Καταφιλήσω τους αχράντους σου πόδας,
αποσμήξω τούτους δε πάλιν, τοις της κεφαλής μου βοστρύχοις˙
ων εν τω παραδείσω Εύα το δειλινόν,
κρότον τοις ωσίν ηχηθείσα, τω φόβω εκρύβη.
Αμαρτιών μου τα πλήθη, και κριμάτων σου αβύσσους,
τις εξιχνιάσει, ψυχοσώστα Σωτήρ μου;
Μη με την σην δούλην παρίδης, ο αμέτρητον έχων το έλεος.»
Δημήτρης Γαβριήλ
Δρ. Χημείας
ΜΕΓΑΛΗ ΠΕΜΠΤΗ
«Τη αγία και Μεγάλη Πέμπτη…Τέσσαρα τινά εορτάζειν, τον ιερόν Νιπτήρα, τον Μυστικόν Δείπνον, την υπερφυά προσευχήν, και την Προδοσίαν αυτήν.»
Η Μεγάλη Πέμπτη είναι μια ιδιαίτερα σημαντική ημέρα, καθώς είναι η ημέρα εκείνη, το βράδυ της οποίας έγινε από τον Ίδιο τον Κύριο μας Ιησού Χριστό, η παράδοση του Μυστηρίου της Θείας Ευχαριστίας. Ασφαλώς και από τα υπόλοιπα γεγονότα που συνέβησαν, μπορούμε να αντλήσουμε πολλαπλά και σημαντικά μυνήματα.
Συγκεκριμένα, κατά την Μ. Πέμπτη επιτελούμε ανάμνηση: (α) της νίψεως των ποδών των Αποστόλων από τον Κύριο (Ιερός Νιπτήρας), (β) του Μυστικού Δείπνου, δηλαδή της παράδοσης σ' εμάς από τον Κύριο του Μυστηρίου της θείας Ευχαριστίας, (γ) της θαυμαστής προσευχής του Κυρίου προς τον Πατέρα Του και (δ) της προδοσίας του Κυρίου από τον Ιούδα.
Εκείνο το βράδυ της Πέμπτης, πριν ν' αρχίσει το δείπνο, ο Ιησούς πλένει τα πόδια των μαθητών Του, θέλοντας να δείξει την ταπείνωση που όλοι οφείλουμε να έχουμε στη ζωή μας. Το εξηγεί μάλιστα ο Ίδιος ο Κύριος λέγοντας ότι «ει ουν εγώ ένιψα υμών τούς πόδας, ο Κύριος και ο Διδάσκαλος, και υμείς οφείλετε αλλήλων νίπτειν τούς πόδας» (Ιω. 13:14). Φυσικά, ο Χριστός δεν το έπραξε αυτό μόνο και μόνο συμβολικά, για να διδάξει τους μαθητές, αλλά από πραγματική Αγάπη προς αυτούς. Άλλωστε ολόκληρη η ζωή Του (και η θυσία Του) είναι προσφορά Αγάπης προς τους ανθρώπους. Αλήθεια, πόσο πρέπει όλοι μας να προβληματιζόμαστε και να ελέγχουμε τους εαυτούς μας αν πράγματι ενεργούμε και πορευόμαστε με ταπείνωση. Στο τραπέζι του Δείπνου, ο Ιησούς προαναγγέλλει πως κάποιος από τους μαθητές θα Τον προδώσει. Όλοι θορυβήθηκαν και αναρωτιόνταν ποιος μπορούσε να ήταν. Ο Χριστός είπε πως ο προδότης είναι εκείνος στον οποίο θα έδινε ένα τεμάχιο άρτου. Πράγματι, ο Ιησούς, βουτώντας τεμάχιο άρτου στο φαγητό το έδωσε στον Ιούδα. Εκείνος το έφαγε και μετά από αυτό, όπως αναφέρεται στο Ευαγγέλιο, «εισήλθεν εις εκείνον ο σατανάς» (Ιω. 13:27). Ο Ιησούς του είπε: «ο ποιείς, ποίησον τάχιον» (Ιω. 13:27). Ο προδότης μαθητής έφυγε βιαστικά. Είναι πολύ σημαντικό να σταθούμε λίγο στο σημείο αυτό και να παρατηρήσουμε πως μέχρι την τελευταία στιγμή ο Χριστός έδινε ευκαιρία στον Ιούδα για μετάνοια. Εκείνος όμως έμενε σταθερός στην απόφασή του. Αυτό ισχύει για όλους μας. Ο Θεός μας «κυνηγάει» διαρκώς με την Αγάπη Του, δίνοντάς μας ευκαιρίες για να μετανοήσουμε και να έρθουμε κοντά Του.
Η παράδοση του Μυστηρίου της Θείας Ευχαριστίας έγινε από τον Κύριο εκείνο το βράδυ, μερικές ώρες πριν συλληφθεί. Έλαβε άρτο και αφού ευχαρίστησε έκοψε αυτόν σε τεμάχια και έδωσε στους μαθητές Του λέγοντας: «λάβετε, φάγετε, τουτό εστι το σωμά μου το υπέρ υμών διδόμενον·» (Λουκ. 22:19). Ύστερα πήρε το ποτήριο της ευλογίας, που ήταν γεμάτο με οίνο και αφού ανέπεμψε ευχαριστήρια δέηση στο Θεό Πατέρα έδωσε στους μαθητές Του λέγοντας:«πίετε εξ αυτού πάντες· τούτο γαρ εστι το αίμά μου το της καινής διαθήκης το περί πολλών εκχυνόμενον εις άφεσιν αμαρτιών» (Ματθ. 26:27,28). Ο Ιησούς, με τρόπο ασύλληπτο στον ανθρώπινο νού, ιερουργεί ο Ίδιος την σταυρική θυσία στον Γολγοθά προλαμβάνοντας τα γεγονότα των Παθών. Με τρόπο μυστηριακό, η Σταυρική Θυσία έχει ήδη συντελεστεί αφού τα λόγια του Κυρίου φανερώνουν πως Το Πανάγιο Σώμα και το Τίμιο Αίμα του Χριστού βρίσκονται ήδη παρόντα στην Τροφή (Θεία Κοινωνία) που δίνει στους μαθητές Του. Η Θυσία αυτή συντελείται διαρκώς από τότε κατά την Θεία Λειτουργία και αποτελεί το κέντρο της ζωής της Εκκλησίας. Γι’ αυτόν ακριβώς τον λόγο απαιτείται ιδιαίτερη προσοχή, έλεγχος και προετοιμασία όταν προσερχόμαστε να κοινωνήσουμε. Μέσα στο Άγιο Ποτήριο δεν βρίσκεται απλά συμβολικά άρτος και οίνος (όπως οι αιρετικοί πιστεύουν), αλλά το Πανάγιο Σώμα και το Τίμιο Αίμα του Χριστού.
Μετά το Δείπνο, ο Ιησούς και οι μαθητές Του μετέβησαν στο Όρος των Ελαιών, όπου ο Ιησούς απομακρύνεται και προσεύχεται για την προστασία και την ενότητα των μαθητών (και όλων όσων θα πιστέψουν σ’ Αυτόν). Δυστυχώς πολλές φορές βλέπουμε, η ενότητα, για την οποία προσευχήθηκε ο Χριστός, να διασπάται και μεταξύ των χριστιανών να κυριαρχούν εμπάθειες και αντιδικίες. Πόσο εύκολα εμείς οι άνθρωποι παρασυρόμαστε από τα πάθη μας, χωρίς να προβάλλουμε την παραμικρή αντίσταση, χωρίς αγώνα. Απαιτείται προσπάθεια και προσευχή. Άλλωστε ο Χριστός πριν απομακρυνθεί από τους μαθητές για να προσευχηθεί, τους ζήτησε να προσευχηθούν και αυτοί ώστε να μην πέσουν σε πειρασμό. Όμως, όσο ο Ιησούς προσευχόταν, εκείνοι αποκοιμήθηκαν. Δεν βρίσκονταν σε εγρήγορση. Είναι τόσο μεγάλη η ένταση του Κυρίου κατά την Αρχιερατική αυτή Προσευχή, ώστε «εγένετο δε ο ιδρώς αυτού ωσεί θρόμβοι αιματος καταβαίνοντες επί τήν γήν» (Λουκ. 22:44). Προσεύχεται στον Πατέρα: «ει δυνατόν εστι, παρελθέτω απ εμού το ποτήριον τούτο· πλήν ούχ ως εγώ θέλω, αλλ ως συ» (Ματθ. 26:39), δηλώνοντας την απόλυτη υπακοή στο θέλημα του Πατρός. Μετά από λίγο εμφανίστηκε ο προδότης μαθητής Ιούδας μαζί με τους αρχιερείς, τους πρεσβυτέρους, στρατιώτες και κόσμο οπλισμένο με μαχαίρια και ξύλα. Ο Ιούδας πλησιάζει και ασπάζεται τον Ιησού, προδίδοντάς Τον. Ο Χριστός συλλαμβάνεται και οδηγείται στο συνέδριο. Είναι η αρχή των Παθών του Κυρίου. Η Ταπείνωση, η Υπομονή, η Υπακοή, η Προσευχή είναι το παράδειγμα που ο Κύριος μας Ιησούς Χριστός έδωσε σε εμάς, όπως άλλωστε και ο ίδιος είπε:«υπόδειγμα γάρ δέδωκα υμίν, ίνα καθώς εγω εποίησα υμίν, και υμείς ποιήτε» (Ιω. 13:15). Όλα βέβαια περικλείονται στην Αγάπη. Και για να αποκτήσει κανείς Αγάπη, απαιτείται η ένωση με τον Θεό, ο οποίος είναι Αγάπη. Πρέπει να συνειδητοποιήσουμε πως η σωτηρία μας δεν συντελείται από μία σειρά στείρων καθηκόντων και υποχρεώσεων, αλλά από την ένωσή μας με τον Θεό. Και η ένωση αυτή επιτυγχάνεται με την Θεία Κοινωνία, η οποία παραδόθηκε από τον Χριστό στους μαθητές την Μεγάλη Πέμπτη όπως ήδη αναφέρθηκε.
Η προετοιμασία μας για το μυστήριο της Θείας Κοινωνίας πρέπει να είναι ιδιαίτερα προσεκτική, όπως και ο Θεός δια στόματος Αποστόλου Παύλου λέει: «ος αν εσθίη τον αρτον τούτον η πίνη το ποτήριον του Κυρίου αναξίως, ένοχος έσται του σώματος και αίματος του Κυρίου. Δοκιμαζέτω δε άνθρωπος εαυτόν, και ούτως εκ του άρτου σθιέτω και εκ του ποτηρίου πινέτω» (Α’ Κορ. 11:28). Οφείλουμε λοιπόν, να προσερχόμαστε στο Μυστήριο μετά από μετάνοια και εξομολόγηση, έτσι ώστε να μπορούμε πλησιάζοντας το Άγιο Ποτήριο να λέμε:«του Δείπνου σου του μυστικού σήμερον, Υιέ Θεού, κοινωνόν με παράλαβε· ου μη γαρ τοις εχθροίς σου το Μυστήριον είπω· ου φίλημά σοι δώσω, καθάπερ ο Ιούδας· αλλα ως ο Ληστής ομολογώ σοι· Μνήσθητί μου, Κύριε, εν τη βασιλεία σου» (Τροπάριο Ακολουθίας Θείας Μεταλήψεως).
Κώστας Ελεζόγλου
Μεταλλειολόγος Μηχανικός
Μιχαλίτσα Ελεζόγλου
Οικονομολόγος
ΜΕΓΑΛΗ ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ
«Τη αγία και Μεγάλη Παρασκευή τα ΑΓΙΑ και σωτήρια και φρικτά ΠΑΘΗ του Κυρίου και Θεού και Σωτήρος ημών ΙΗΣΟΥ ΧΡΙΣΤΟΥ επιτελούμεν τους εμπτυσμούς, τα ραπίσματα, τα κολαφίσματα, τας ύβρεις, τους γέλωτας, την πορφυράν χλαίναν, τον κάλαμον, τον σπόγγον, το όξος, τους ήλους, την λόγχην και προ πάντων τον Σταυρόν και τον θάνατον, ά δι’ ημάς εκών κατεδέξατο έτι δε και την του ευγνώμονος ληστου, του συσταυρωθέντος αυτώ, σωτήριον εν τω Σταυρώ ομολογίαν.»
Δηλαδή την Μεγάλη Παρασκευή Θυμόμαστε τα πάθη Του Κυρίου. Τις κοροϊδίες, τις βρισιές, τις προσβολές, τις ατιμώσεις και στο τέλος τη Σταύρωση , όσα υπέστη για να σώσει το γένος των ανθρώπων. Επίσης, μακαρίζουμε τον ένα από τους ληστές που μετανόησε την ύστατη στιγμή και έτσι πέρασε πρώτος στη βασιλεία των ουρανών. Είμαστε θλιμμένοι γιατί ο Χριστός πέθανε, αλλά και αισιόδοξοι αφού ξέρουμε ότι σε λίγες μέρες θα αναστηθεί. Κύριο συναίσθημα μια χαρμολύπη. Στην εκκλησία: Το πρωί έχουμε την αποκαθήλωση, το κατέβασμα δηλαδή του Χριστού από τον Σταυρό. Ο παπάς τοποθετεί το Ευαγγέλιο στον Επιτάφιο 
(αν είναι έτοιμος) και αφήνει τους πιστούς να προσκυνήσουν το Χριστό δίνοντάς τους ένα λουλουδάκι.Οι 3 στάσεις στην ακολουθία του Επιταφίου είναι γεμάτες από μικρούς μελωδικότατους ύμνους. Πιο γνωστά είναι:(ά στάση)Η ζωή εν τάφω κατετέθης, Χριστέ,και αγγέλων στρατιαί εξεπλήττοντο,συγκατάβασιν δοξάζουσαι την σην.(β΄στάση)Άξιόν εστί, μεγαλύνειν σε τον Ζωοδότην,τον εν τω Σταυρώ τας χείρας εκτείναντα και συντρίψαντα το κράτος του εχθρού.(γ΄στάση) Αι γενεαί πάσαι, ύμνον τη Ταφή σου, προσφέρουσι Χριστέ μου.
Εδώ αξίζει να αναφέρουμε και τα εξής για το σταυρό του Κυρίου:
Ο Σταυρός του Ιησού Χριστού, αναφέρεται στο όργανο θανατικής εκτέλεσης, πάνω στο οποίο πέθανε ο Ιησούς Χριστόςς, γεγονός που απετέλεσε την κατάληξη της τριετούς δράσης του ιδρυτή του Χριστιανισμού. Σύμφωνα με τις ευαγγελικές διηγήσεις, ο Ιησούς, με εντολή του Πιλάτου, οδηγήθηκε εκτός των τειχών της Ιερουσαλήμ, στο μικρό λόφο Γολγοθά, για να
σταυρωθεί από ειδικό εκτελεστικό τμήμα στρατού, που το διοικούσε κάποιος.
Ο Ιησούς, υποχρεώθηκε να μεταφέρει στους ώμους του τον σταυρό, καθώς ήταν συνήθεια για τους κατάδικους, και μόνο αργότερα, όταν ήταν εξαντλημένος από τις μαστιγώσεις και την κόπωση, επέβαλαν την «αγγάρευση» της μεταφοράς σε κάποιο περαστικό αγρότη με το όνομα Σίμων ο Κυρηναίος (Μάρκ. 15:21).
Η όλη πορεία του Ιησού προς τον Γολγοθά ήταν εξόχως μαρτυρική και επιδεινωνόταν από τους εμπαιγμούς του όχλου, από το βάρος του σταυρού και των αμαρτιών που σήκωνε για χάρη του ανθρωπίνου γένους ο Θεάνθρωπος Κύριος μας .Το μαρτύριο αυτό δεν τελείωσε παρά μόνο όταν έφτασε στο Γολγοθά και παρέδωσε το πανάγιο Πνεύμα Του.
Λίγες τελευταίες σκέψεις: Όταν γεννήθηκε ο Χριστός, το σκοτάδι του μεσονυκτίου μεταβλήθηκε σε λαμπρό μεσημεριάτικο φως. Μα όταν πέθανε, η λάμψη του μεσημεριάτικου φωτός βυθίστηκε στη μαυρίλα του σκοταδιού της νύχτας. Και πως μπορούσε να είναι διαφορετικά, όταν ο αμαρτωλός άνθρωπος έσβησε το Φως του κόσμου. Η απόρριψη του φωτός φέρνει σκοτάδι.
Σήμερα οι καμπάνες χτυπούν πένθιμα. Σήμερα οι καρδιές των πιστών είναι λυπημένες, μουντές. Γιατί άραγε; Μήπως γιατί σταυρώθηκε ο Χριστός; Μήπως γιατί τον βάλανε στο τάφο; Όχι! Όχι! Οι καμπάνες χτυπούν πένθιμα για όλους αυτούς που ζουν χωρίς Χριστό, χωρίς ελπίδα, χωρίς αιώνια ζωή.
Εκείνος όμως ήρθε για να μας στηρίξει και να μας διαβεβαιώσει για την αγάπη Του με την υπέρτατη θυσία Του. Αξίζει να ευαισθητοποιηθούμε και να καταλάβουμε πως πρέπει να νοιώσουμε τις δύσκολες στιγμές του μαρτυρίου Του, όπως Αυτός μας νοιώθει και μας βοηθάει να σηκώνουμε το σταυρό μας καθημερινά.
Δεν χρειάζονται άλλα δάκρυα για τον Χριστό. Αυτός ζει! Ζει! Νίκησε το θάνατο και το σκοτάδι! Και δίνει σε μας την ευκαιρία να σωθούμε, να γίνουμε παιδιά δικά Του και να ζούμε αιώνια κάτω από το δικό Του φως. Στην ένδοξη εκείνη χώρα που μας υποσχέθηκε. Στην παρουσία τη δική Του.Και όπως διαβάζουμε στο Λόγο Του, νύχτα δεν θα υπάρχει εκεί. "Nύχτα δε θα υπάρχει εκεί και δε θα έχουν ανάγκη από λυχνάρια ούτε κι από το φως του ήλιου, γιατί θα τους φωτίζει ο Kύριος ο Θεός, και θα βασιλέψουν στους αιώνες των αιώνων" (Αποκάλυψη 25:5)
Ευλογημένο ας είναι το Όνομά Του!
Φωτεινή Ανδρουτσοπούλου
Καθηγήτρια Αγγλικών
ΜΕΓΑΛΟ ΣΑΒΒΑΤΟ
«Τω Αγίω και Μεγάλω Σαββάτω, την Θεόσωμον Ταφήν και την εις άδου κάθοδον του Κυρίου και Σωτήρος ημών Ιησού Χριστού εορτάζομεν, δι’ ων της φθοράς το ημέτερον γένος ανακληθέν, προς αιώνιαν ζωήν μεταβέβηκε»
Ευρισκόμεθα αισίως λίγο πριν την αγία αναστάσημη περίοδο τόσο σημαντικής, όσον αφορά την προετοίμασια μας και με τη βοήθεια του Τριάδικου Θεού διά τον εορτασμό του Αγίου Πάσχα. Μολονότι τεράστια η βαρύτητα «της εορτής, των εορτών» καθώς αποτελεί το κέντρο της λατρευτικής και λειτουργικής ζωής της φιλόστοργης και Μητέρας Εκκλησίας, μάλλον οι Χριστιανοί ελάχιστα γνωρίζουμε τί ακριβώς εορτάζουμε.
Κατά την αγία και Μεγάλη Εβδομάδα κάθε μέρα της οποίας έχει ξεχωστεί σημασία, λαμβάνουν χώρα γεγονότα σπουδαία και σωτήρια γύρω από το Θείο Πάθος του Κυρίου.
Αδιαμφισβήτητα, σημαίνουσα θέση καταλαμβάνει η ημέρα του Μεγάλου Σαββάτου με τον υμνογράφο χαρακτηριστικά να λέει τα εξής ΄΄Τούτο γάρ εστί το Ευλογημένον Σάββατον αύτη εστίν η της καταπαύσεως ημέρα, εν ή κατέπαυσεν από πάντων των έργων αυτού,ο Μονογενής Υιός του Θεού,τη σαρκί σαββατίσας''. Αυτή την ημέρα δηλαδή εορτάζουμε την Ταφή του Κυρίου μας και την Κάθοδο του στον Άδη όπου κήρυξε και νουθέτησε όλους τους νεκρούς. Πόσο μικρός και αδύναμος άραγε είναι ο ανθρώπινος νους για να συλλάβει τα πολλά και υψηλά νοήματα που πηγάζουν από τα λόγια του υμνογράφου! Το μεγαλύτερο από όλα τα θαύματα του Κυρίου Ημών Ιησού Χριστού η νίκη επί του θανάτου, η συντριβή του Άδου αλλά και η προσμονή της Ανάστασης Του συντελούνται την ημέρα αυτή.
Στο σημείο όμως αυτό γεννάται το ερώτημα: Αφού νικήθηκε ο θάνατος, γιατί οι άνθρωποι εξακολουθούμε να πεθαίνουμε; Στη δύσκολη αυτή ερώτηση η άγνοια και η αναξιότητά μου δεν μου επιτρέπουν να απαντήσω. Τα κενά αυτά έρχονται να καλύψουν οι Άγιοι Πατέρες της Ορθόδοξης Εκκλησίας υπογραμμίζοντας με νοήμα την πολλαπλή διάσταση του θανάτου, όχι μόνο ώς σωματικού γεγονότος μα κυρίαρχα πνευματικού. Η ροπή μας προς την αμαρτία, η καθημερινή φθορά της ψυχής, η αρρώστια, η προσκόλλησή μας στα υλικά αγαθά και τις σαρκικές απολαύσεις προεξοφλούν με βεβαιότητα το θάνατό μας. Η αποστασία και η απομάκρυνσή μας από το Θεό ξεπερνούν τη σωματική νέκρωση. Στις δύσκολες μέρες που όλη η ανθρωπότητα αλλά και ο καθένας από εμάς διανύει, τα μηνύματα τούτα καθίστανται περισσότερο επίκαιρα παρά ποτέ. Τεράστια είναι η ευθύνη μας ως Χριστιανοί, οι οποίοι αδυνατούμε να ζήσουμε και να κάνουμε βίωμά μας τα κοσμοϊστορικά γεγονότα που κάθε χρόνο πανηγυρίζουμε. Η Σταυρική Θυσία, η Ταφή και η Ανάσταση του Χριστού προβάλλουν τον πνευματικό αγώνα, την άσκηση, την προσευχή τη νηστεία ως μέσα εξύψωσης του ανθρώπου, κατάργησης του εγώ και σηματοδοτούν την ένωσή μας με το Θεό τη μόνη και αληθινή Πηγή Ζωής.
Ας ευχηθούμε από καρδιάς ο Χριστός να ενδυναμώνει και να φωτίζει όλους τους απανταχού Ορθοδόξους Χριστιανούς ώστε να
βιώσουμε πραγματικά την Ανάστασή Του. Χρόνια Πολλά και Ευλογημένα!
Ευάγγελος Κούρτης
Ιατρός
ΚΥΡΙΑΚΗ ΤΟΥ ΠΑΣΧΑ
«τη αγία και μεγάλη Κυριακή του Πάσχα αυτήν την Ζωηφόρον Ανάστασιν εορτάζομεν του Κυρίου και Θεού και Σωτήρος ημών Ιησού Χριστού»
Η ανάσταση του Χριστού σύμφωνα με την διδαχή της Εκκλησίας δεν αποτελεί απλά κάποιο βιογραφικό στοιχείο της ζωής του Χριστού. Πρόκειται για ένα οντολογικό γεγονός που ανοίγει νέα προοπτική στο ανθρώπινο γένος. Ο άγιος Γρηγόριος ο Παλαμάς επισημαίνει: “ Δια τας ημετέρας αμαρτίας ήχθη εις θάνατον και δι ημάς ανέστη και ανελήφθη προοικονομών ημίν την εις απείρους αιώνας ανάστασιν και ανάληψιν”. Συνεπώς η ανάσταση του Θεανθρώπου “προοικονομεί” και την δική μας ανάσταση.
H υμνογραφία της Εκκλησίας μας υπενθυμίζει ότι η μετοχή στο μυστήριο της ανάστασης είναι καρπός κάθαρσης. “Καθαρθώμεν τας αισθήσεις και οψόμεθα τω απροσίτω φωτί της αναστάσεως” ακούμε στην αναστάσιμη θεία λειτουργία την Κυριακή του Πάσχα. Το φως της ανάστασης είναι απρόσιτο αποφαίνεται ο ιερός υμνωδός. Η κάθαρση των αισθήσεων αποτελεί την μοναδική ατραπό που οδηγεί στη μέθεξη του αναστάντος Χριστού. Άλλωστε σύμφωνα με τον Κυριακό λόγο “Μακάριοι οι καθαροί τη καρδία ότι αυτοί τον Θεόν όψονται”
Οπωσδήποτε η κάθαρση της καρδιάς από τα πάθη είναι απόρροια του αγώνα για την εφαρμογή των εντολών του Χριστού που συνιστά την ασκητική ζωή της Εκκλησίας. Ωστόσο δεν αποτελεί “ατομικό” ηθικό άθλημα άσχετο με την Εκκλησιαστική κοινότητα. Προϋποθέτει την ένταξη στο Σώμα του Χριστού με το βάπτισμα και την συμμετοχή στα σωστικά μυστήρια, κατεξοχήν την Θεία Ευχαριστία. Όπως προσφυέστατα επισημαίνει ο Γεώργιος Βερίτης στο ποίημα του ο Αναστάσιμος : “Πάσχα θα κάνω πάλι σήμερα και είναι η λαχτάρα μου μεγάλη, Πάσχα θα κάνω πάλι σήμερα γιατί θα κοινωνήσω πάλι”.
Η βίωση του μυστηρίου της ανάστασης προϋποθέτει τη βίωση του μυστηρίου της Εκκλησίας. Σε αντίθετη περίπτωση η Ανάσταση αποτελεί ένα απλό βιογραφικό στοιχείο της ζωής του Χριστού εντελώς άσχετο με την προσωπική μας ζωή.
Πηγές στις οποίες ανατρέξαμε
1. Γεωργίου Ι. Μαντζαρίδη “ Χριστιανική ηθική”
2. Επισκόπου Ναυπάκτου Ιεροθέου “ Οι Δεσποτικές εορτές”
Παναγιώτης Φωτεινός
Θεολόγος
ΑΝΤΙ ΕΠΙΛΟΓΟΥ
… Αλήθεια τι έζησες κύριε τις μέρες εκείνες; Κανείς μας δεν μπορεί να συνειδητοποιήσει. Όλα τα προεγνώριζες, όλα τα ζούσες πριν ακόμη γίνουν. Έπινες το πικρό ποτήρι του πάθους σου στάλα – στάλα.. και προχωρούσες «εκών», θεληματικά προς την τελική φάση και ολοκλήρωση των παναχράντων και φρικτών Παθών Σου. Γιαυτό Κύριε Ιησού Χριστέ και Σωτήρα μας και Λυτρωτή μας δώσε μας νού και καρδιά και πλούσιο φωτισμό να κατανοήσουμε το μέγεθος της αγάπης που δείχνουν τα ΑΓΙΑ ΠΑΘΗ ΣΟΥ για μας. Να απαρνηθούμε τον αμαρτωλό, τον κακό εαυτόν μας, και να ακολουθήσουμε το δρόμο που μας άνοιξες με την Πανάγια ζωή Σου και την Θεία Διδασκαλία σου. Κύριε δός μας Σε ικετεύουμε, να δοξάζουμε και την Αναστασή Σου με την ΝΕΑ την «ΚΑΙΝΗ» ζωή μας.
π. Γεώργιος Ηλιόπουλος 
Δεν υπάρχουν σχόλια :
Δημοσίευση σχολίου