Που είναι η χαρά κρυμμένη σήμερα;

Που είναι η χαρά κρυμμένη σήμερα; - Επιλογή αποσπασμάτων: Ι.Κ.

Οι επισκέψεις στα μοναστήρια προκαλούν μια ανάταση στην ψυχή, αλλά αυτό που πάντα μου έκανε ιδιαίτερη εντύπωση είναι η ακτινοβολούσα χαρά στα πρόσωπα των μοναχών. Πριν χρόνια είχα την ευλογία να επισκεφτώ με παρέα φίλων έναν γέροντα και να έχουμε μαζί του συνομιλία στον υπαίθριο χώρο της μονής για δύο τρεις ώρες. Μας φιλοξένησε,απάντησε στις απορίες και τις ανησυχίες μας, και είχαμε την τιμή να προσκυνήσουμε άγια λείψανα. Μίλησε για την ελπίδα που έχει στο Χριστό, για τη βοήθεια που λαμβάνει από την Παναγία και την πίστη του στην πρόνοια του Θεού, όχι ως τετριμμένα λόγια που βγαίνουν μηχανικά από το στόμα του, αλλά όπως μπορώ να πω ότι απεκόμισα, ως πραγματικό βίωμα που υπάρχει στην καρδιά του και στην καθημερινή ασκητική ζωή του. Αυτό επίσης που θέλω να τονίσω είναι το παρακάτω. Ο φίλος που οδηγούσε προς τον τόπο της επιστροφής και είχε φροντίσει για την επίσκεψή στο γέροντα, με ρωτάει να πω τις εντυπώσεις μου και απαντώ: «Νιώθω ξεκούραστος και ανακουφισμένος, είμαι λες και έχω πάει μια βδομάδα διακοπές!».Η ηρεμία και η χαρά του γέροντα με συνόδευε για μέρες.

Σε επίσκεψη σε άλλο μοναστήρι με έναν εγκαταβιούντα μοναχό έχω πάλι να ομολογήσω ότι η χαρά που είχε η όψη του προσώπου του ήταν απερίγραπτη. Αν μιλήσουμε με τα κοσμικά μέτρα και σταθμά ήταν λες και είχε κερδίσει τον πρώτο λαχνό του λαχείου.Φυσικά καμία σχέση με αυτό. Είχε μέσα του το Χριστό, την πηγή της χαράς.Βρίσκεται μακριά από τις σύγχρονες πολιτείες που προσφέρουν τα πάντα, κάθε λογής υλικό αγαθό, κάθε είδους διασκέδαση,άνεση κι ευκολία. Να ζει εκεί μόνο με τα απολύτως αναγκαία και να αναρωτιέσαι:«μα καλά τι έχει αυτός ο άνθρωπος και είναι τόσο χαρούμενος;».

Οι δύο παραπάνω περιπτώσεις αποτέλεσαν αφορμή για σκέψη και προβληματισμό. Σε μικρό ή μεγαλύτερο βαθμό ο καθένας μας, έχει όλες τις ανέσεις, κι όμως συχνά οι περισσότεροι γκρινιάζουμε, δυσανασχετούμε, βαρυγκωμάμε, άλλοτε μας φταίνε οι άλλοι, δεν είμαστε ικανοποιημένοι και συχνά πυκνά κάτι μας λείπει. Κι αυτοί οι μοναχοί να λένε«Δόξα σοι ο Θεός», χωρίς άνετα σπίτια,μεγάλα αυτοκίνητα, ακριβά ρούχα, πλούσια γεύματα, υπολογιστή, διαδίκτυο,διασκεδάσεις ή πολυτέλειες. Γιατί, πως είναι δυνατόν; Η μόνη αληθινή και αστείρευτη χαρά είναι ο Χριστός. Αυτή είναι η μόνη απάντηση που έχω να δώσω.

Ας επιστρέψουμε στο σήμερα όπου βρισκόμαστε κατά γενική ομολογία σε μια δύσκολη εποχή. Η οικονομική δυσπραγία κι η αυξανόμενη παγκόσμια αναστάτωση μας οδηγεί σε αναταραχές εσωτερικές γιατί ξεβολεβόμαστε από την ευμάρεια στην οποία είχαμε συνηθίσει,αλλά και σε μια γενικότερη ανασφάλεια για το μέλλον μας. Και δυστυχώς οι πολλοί ξεχάσαμε ότι ο άνθρωπος δεν έχει μόνο υλική υπόσταση, και όταν κολλήσει στα υλικά θα ανισορροπήσει, και όταν για κάποιο λόγο δε θα έχει την άνεση στα υλικά πράγματα, θα δυσκολευτεί να ξαναπροσδιορίσει την ύπαρξή του στονκόσμο αυτό που ζούμε. Ο ηγαπημένος Ιακώβο προπάτωρ της Παλαιάς Διαθήκης «έφαγε, εχορτάσθη, ελιπάνθη, επαχύνθη και απελάκτισεν ο ηγαπημένος». Απελάκτισεθα πει κλώτσησε. Απομακρύνθηκε από το Θεό. Δεν τρέφεται ο άνθρωπος μόνο με ψωμί, αλλά και με τα ζωοποιά λόγια τουΘεού. «Ουκ επ’ άρτω μόνο ζήσεται άνθρωπος αλλ’ εν παντί ρήματι εκπορευομένω δια στόματος Θεού». Η καλοπέραση χοντραίνει το μυαλό και δε σκεφτόμαστε τίποτε άλλο από το πώς να καλοπερνούμε.Να όμως τώρα που η καλοπέραση τελειώνει.(1) Αναρωτιέμαι μήπως τελικά αποδειχτήκαμε τόσο φτωχοί, που το μόνο που είχαμε ήταν τα χρήματα για να δίνουν στη ζωή μας νόημα και σκοπό.

Ο μακαριστός γέροντας Παΐσιος συμβούλευε τους ανθρώπους να απλοποιήσουν τη ζωή τους.Έλεγε χαρακτηριστικά: «Όσο απομακρύνονται οι άνθρωποι από τη φυσική ζωή, την απλή,και προχωρούν στην πολυτέλεια, τόσο αυξάνει και το ανθρώπινο άγχος. Και όσο απομακρύνονται από τον Θεό, επόμενο είναι να μη βρίσκουν πουθενά ανάπαυση.Όταν δούμε άνθρωπο με μεγάλο άγχος,στενοχώρια και λύπη, ενώ τα έχει όλα –τίποτε δεν του λείπει -, πρέπει να γνωρίζουμε ότι του λείπει ο Θεός. Γενικά τα απλά πολύ βοηθούν. Αυτή τη γλυκύτητα της απλότητας δεν την έχετε καταλάβει.Η απλότητα ξεκουράζει». Στη συνέχεια ο γέροντας αναφέρεται σε ένα οικογενειάρχη που ζούσαν έντεκα ψυχές όλοι σε ένα δωμάτιο. «…Όμως αυτό ο άνθρωπος ήταν χαρούμενος και συνέχεια δοξολογούσε τον Θεό. Έβλεπε κανείς στο πρόσωπο αυτού του οικογενειάρχη ζωγραφισμένη τη θεία Χάρη. Είχε μέσα του τον Χριστό και ήταν γεμάτος χαρά και το δωμάτιό του γεμάτο από παραδεισένια χαρά. Ενώ αυτοί που δεν έχουν μέσα τους τον Χριστό, είναι γεμάτοι από άγχος, και δύο άνθρωποι να είναι δε χωράνε μέσα σε έντεκα δωμάτια.Ενώ οι έντεκα αυτοί άνθρωποι μαζί με το Χριστό, χωρούσαν μέσα σε ένα δωμάτιο…».(2)

Ο όσιος Σεραφείμ του Σάρωφ αναφέρει: «Η περιττή μέριμνα για τα βιοτικά πράγματα είναι γνώρισμα ανθρώπου άπιστου και μικρόψυχου. Και είναι συμφορά, αν φροντίζουμε οι ίδιοι για τον εαυτό μας, και δεν στηριζόμαστε στον Θεό, που φροντίζει για μας». (3)Ας θυμηθούμε τον πλούσιο εκείνο του Ευαγγελίου, που χαιρόταν για τη σοδειά του και μονολογούσε: «Ψυχή, έχεις πολλά αγαθά, που αρκούν για χρόνια πολλά,ξεκουράσου, τρώγε, πίνε, διασκέδαζε»(Λουκ. 12:19). Τότε ο Θεός του είπε: «Ανόητε,αυτή τη νύχτα θα παραδώσεις τη ζωή σου.Αυτά λοιπόν που ετοίμασες σε ποιόν θα ανήκουν;» (Λουκ. 12:20). Κι ο ιερός Αυγουστίνος ονομάζει τον πλούτο δηλητήριο της αγάπης, γιατί φαρμακώνει και θανατώνει την αγάπη στον Θεό και το συνάνθρωπο.(4)

Ο άνθρωπος δεν έχει μεγαλύτερο θησαυρό σ’ αυτόν τον κόσμο από την ψυχή του. Και ακριβώς αυτό το θησαυρό είναι το μόνο που μπορεί να σώσει από την καταστροφή και το θάνατο. Η ψυχή του ανθρώπου στα μάτια του Θεού είναι το μεγαλύτερο, το πολυτιμότερο απ’ όλο τον υλικό κόσμο,κατά τον λόγο του Χριστού: «Τι γαρ ωφελείται άνθρωπος εάν τον κόσμον όλον κερδίση, την δε ψυχήν αυτού ζημιωθή;» (Ματθ. 16,26). (5)

Ο Φώτης Κόντογλου γράφει: «Ο άνθρωπος είναι σε όλα αχόρταγος, θέλει ν’ απολάψει πολλά,χωρίς να μπορεί να τα προφτάξει όλα. Και βασανίζεται. Όποιος όμως φτάσει σε μια κατάσταση που να ευχαριστιέται με τα λίγα, και να μη θέλει πολλά, έστω κι αν μπορεί να τ’ αποχτήσει, εκείνος λοιπόν είναι ο ευτυχισμένος. Δεν το κάνει από οικονομία, είτε γιατί έχει την ιδέα πως τα πολλά τον βλάφτουνε στην ψυχή ή στο σώμα. Αλλά γιατί στα λίγα και στα απλά βρίσκει πιο αγνή ικανοποίηση. Και περισσότερο απ’ όλα, επειδή με τα απλά και με τα λίγα δεν χάνει τον εαυτό του.«Τις εστί πλούσιος; Ο εν ολίγω αναπαυόμενος».

Οι άνθρωποι δεν βρίσκουνε πουθενά ησυχία, γιατί επιχειρούνε να ζήσουνε χωρίς τον εαυτό τους. Τρέχουνε από δω κι από κει να βρούνε την ευτυχία,μα ευτυχία δεν υπάρχει έξω από τον εαυτό μας. Θέλουμε να ευχαριστηθούμε με συμπόσια απ’ όπου λείπουμε. Όποιος έχει χάσει τον εαυτό του, έχει χάσει την ευτυχία. Ευτυχία δεν είναι το ζάλισμα που δίνουνε οι πολυμέριμνες ηδονές κι απολαύσεις, αλλά η ειρήνη της ψυχής και η σιωπηλή αγαλλίαση της καρδίας. Μ’αυτό το βύθισμα στον εαυτό του βρίσκει ο άνθρωπος τον Θεό. Για τούτο είπε ο Χριστός: «Ουκ έρχεται η βασιλεία του Θεού μετά παρατηρήσεως, ουδέ ερούσιν ιδού ώδε ή ιδού εκεί. Ιδού γαρ η βασιλεία του Θεού εντός υμών εστίν».«Μην ψάχνετε, ζαλισμένοι άνθρωποι, εδώ κι εκεί να βρείτε την ευτυχία. Γιατί η ευτυχία βρίσκεται μέσα σας».

Μέγας λόγος,όπως όλα τα θεϊκά λόγια. Μέσα μας είναι ο θησαυρός. Απ’ έξω είναι ξέρακας, κι ας μη μας ξεγελά η φασαρία και τα ψεύτικα πυροτεχνήματα. Όποιος ζει εξωτερικά, ζει ψεύτικα. Όποιος ζει εσωτερικά, ζει αληθινά. Ξέρω καλά τι είναι η ζωή που ζούνε οι λεγόμενοι κοσμικοί άνθρωποι, οι άνθρωποι που διασκεδάζουνε, που ταξιδεύουνε, που ξεγελιούνται με λογής-λογής θεάματα,με ασημαντολογίες, με σκάνδαλα, με διάφορες ματαιότητες, που από μακρυά φαντάζουνε για κάποιο πράγμα σπουδαίο και ζηλευτό, ενώ σαν τα δει κανένας από κοντά, απορεί για τη φτώχεια που έχουνε και το πόσο κούφιοι είναι οι άνθρωποι που ψευτογελιούνται μ’ αυτά τα γιατροσόφια της ευτυχίας. Ξέρω λοιπόν καλά αυτή τη ζωή, γιατί, αναγκαστικά, έζησα, κάποιες φορές, με ανθρώπους πλούσιους, που με προσκαλούσανε στα σπίτια τους, στις επαύλεις τους, στα κόττερά τους και στις άλλες διασκεδάσεις τους. Μελαγχολία μ’έπιανε από κείνη την κατάσταση. Έβλεπα δυστυχισμένους ανθρώπους, που κάνανε τον ευτυχισμένο, κατάδικους που κάνανε τον ελεύθερο. Αλλά, αν δεν καταγινόντανε με τόσες ψεύτικες χαρές, θα πέφτανε στη βαρεμάδα, στη λεγόμενη ανία. Ή το ένα, ή το άλλο. Άδειοι από κάθε ουσία, τρισδυστυχισμένοι. Η ψυχή είναι ανύπαρκτη κι ανύπαρκτη η ευτυχία, η βασιλεία του Θεού. Πώς να γίνει ψωμί, σαν δεν υπάρχει προζύμι; Πώς να μην είναι όλα άνοστα,αφού δεν υπάρχει το αλάτι. Ω, εσείς που έχετε τα πλούτη και που μόνο τι λογής είναι η αληθινή χαρά δεν ξέρετε.».(10)

Ο π. Χαράλαμπος Παπαδόπουλος αναφέρει για τη χαρά του χριστιανού: «Η χαρά και η ειρήνη είναι ταυτόσημα της παρουσίας του Θεού. Στις μέρες μας υπάρχει δυστυχώς μια παραχάραξη και μια παραμόρφωση του χριστιανικού μηνύματος και της χριστιανικής ζωής.Και πολλές φορές αυτή παρουσιάζεται στο προφίλ ενός ανθρώπου μελαγχολικού,μίζερου, εσωστρεφούς, που δε γελάει, που δε χαίρεται, που το σώμα του έχει μια ακινησία πτώματος, με μια δυσαρμονία στις κινήσεις του και σε όλη την ύπαρξή του. Αυτό δεν είναι χριστιανός. Αυτό δεν έχει αναφορά στον Χριστό. Ο Θεός είναι χαρά, είναι ευλογία, είναι άνοιγμα, είναι πλάτυνση της ύπαρξης, είναι άνοιξη.Ανοίγει ο άνθρωπος, έρχεται η χαρά του Αγίου Πνεύματος μέσα του. Τα βλέπει όλα λαμπρά και χαριτωμένα. Κι ας είναι δύσκολα κι ας είναι προβληματικά κι ας είναι ταλαίπωρος. Αλλά χαίρεται που Κάποιος τον αγαπάει. Χαίρεται που Κάποιος δεν τον αφήνει να πάει στο μηδέν.Χαίρεται τη χαρά της αναστάσεως. Χωρίς να είναι όλα καλά στη ζωή του. Αυτή η ταύτιση του χριστιανού με τον κακομοίρη,του μίζερου, που όλα τα βλέπει αμαρτωλά,κακά και άσχημα, δεν έχει καμία σχέση με το Άγιο Πνεύμα αυτό το πράγμα. Αν δούμε την εικόνα του αγίου Σεραφείμ του Σαρώφ θα αντικρίσουμε έναν άνθρωπο κυρτωμένο που το πρώτο πράγμα που θα έρθει στο μυαλό μας είναι ότι ο άνθρωπος αυτός υποφέρει. Κι όντως υπέφερε. Αλλά αν δούμε το πρόσωπό του, θα δούμε τη χαρά του Αγίου Πνεύματος. Έλαμπε, ήταν χαρούμενος. Και δεν ήταν ότι δεν υπέφερε.Είχε τα καθημερινά βάσανα που έχουν όλοι. Αλλά η χάρις του Θεού και η σχέση με τον Θεό του έφερνε χαρά. Αυτός είναι ο χριστιανός». (11)

Το ορθόδοξο βίωμα κατά βάση είναι χαρούμενο και χαροποιό. Ένας παλαιός, μεγάλος ασκητής,ο όσιος Νείλος αναφέρει: «Η χαρά καταστρέφει τη λύπη, στις συμφορές δίνει υπομονή, στις προσευχές χάρη, στους κόπους και μόχθους ευφροσύνη, …, στους πενθούντες παρηγοριά, στις θλίψεις βοήθεια και συνδρομή, στην αγάπη στολισμό και στη μακροθυμία επιβράβευση». (12)

Γι αυτό είχε δίκιο ο γέροντας Παΐσιος όταν πολύ ωραία έλεγε: «έχω μια ζυγαριά και από τη μια μεριά βάζω όλες τις χαρές του κόσμου και από την άλλη βάζω τη μισή χαρά μου,και η ζυγαριά γέρνει προς τα μένα!».Είναι δυστυχισμένος όποιος δε γνωρίζει τον Θεό κι ας έχει όλα τα πλούτη και τις δόξες του κόσμου. (6) Τα μικρά παιδιά χαίρονται με ένα αυτοκινητάκι πιο πολύ από ό,τι ο πατέρας τους, όταν αγοράζει μερσεντές. Αν ρωτήσεις ένα κοριτσάκι: «Τι θέλεις, ένα κουκλάκι ή μια πολυκατοικία;» να δεις, θα σου απαντήσει: «Ένα κουκλάκι». Και τελικά τα μικρά παιδιά γνωρίζουν τη ματαιότητα του κόσμου. (2) Όσο λιγότερες ανάγκες έχει ένας άνθρωπος, τόσο πιο ελεύθερος είναι. Λέει ο άγιος Ιωάννης ο Χρυσόστομος «Αυτό προ πάντων είναι πλούτος, το να μην έχει κανείς ανάγκη από πλούτο. Γιατί το χαρακτηριστικό του πλουσίου δεν είναι να κατέχει πολλά,αλλά να μην έχει ανάγκη από πολλά».(8),(9).

Μαυρίζει η ψυχή μας από τη γενικότερη κατάσταση που επικρατεί γιατί δεν έχουμε την ελπίδα μας στην πρόνοια του Θεού. Το θέμα μας είναι πως μπορούμε, αν θελήσουμε, να ξεφύγουμε. Να ξεφύγουμε όχι από την υλική δυσκολία, αλλά να βρούμε την πραγματική ψυχική δύναμη να σταθούμε στα πόδια μας, δίνοντας ελπίδα και φως στη ζωή μας. Και το Φως και η Ζωή είναι ο Χριστός. Λεγόμαστε χριστιανοί χωρίς στην ουσία να ζούμε χριστιανικά. Ο Χριστός έκανε τομή στην ιστορία όχι με την ηθική του διδασκαλία αλλά με τις δυο αλήθειες που μας έδειξε με τη ζωή Του και το κήρυγμά Του. Την Ανάσταση και την Αγάπη. Με την Ανάστασή Του έδωσε λύση στο μεγαλύτερο αίνιγμα και πρόβλημα του ανθρώπου.(1)

Λέει ο άγιος Πορφύριος ο Καυσοκαλυβίτης: «Ο Χριστός είναι η χαρά, το φως το αληθινό, η ευτυχία.Ο Χριστός είναι η ελπίδα μας. Ο Χριστός είναι το παν. Αυτός είναι η αγάπη μας.Από κει πηγάζει η χαρά. Η χαρά είναι ο ίδιος ο Χριστός. Είναι μία χαρά, που σε κάνει άλλον άνθρωπο. Όσο μπορείτε να νηστεύετε, όσες μετάνοιες μπορείτε να κάνετε, όσες αγρυπνίες θέλετε ν’απολαμβάνετε, αλλά να είστε χαρούμενοι.Να έχετε τη χαρά του Χριστού. Είναι η χαρά που διαρκεί αιώνια, που έχει αιώνια ευφροσύνη. Αυτό θέλει πιο πολύ ο Χριστός,να μας γεμίζει από χαρά, διότι είναι η πηγή της χαράς. Ο Χριστός είναι η ζωή, η πηγή της ζωής, η πηγή της χαράς, η πηγή του φωτός του αληθινού, το παν». (13)

Φαίνεται όμως ότι η χαρά σήμερα είναι δυσεύρετη.Φυσιολογικά, αφού όπως έχουμε φτιάξει τη ζωή μας και την κοινωνία μας λείπει η χαρά, γιατί από την ζωή μας λείπει ο Χριστός, η πηγή της χαράς.Η ευτυχία κι η χαρά δε βρίσκεται στις κοσμικές διασκεδάσεις και το χρήμα,είναι υπόθεση εσωτερική, είναι θέμα πνευματικής αναζητήσεως. Όσο όμως περισσότερο απομακρυνόμαστε από τον Θεό, τόσο περισσότερο γινόμαστε δυστυχισμένοι, κι όλα και όλοι μας φταίνε: οι άλλοι, η κοινωνία, το σύστημα, ο Θεός. Ενώ η λύση του προβλήματος είναι απλή, όπως μας λέει ο ψαλμωδός:”ανάθεσε στον Κύριον την οδόν σου,έλπιζε σε Αυτόν, βρες ανάπαυση στον Κύριο”(Ψαλμ. 37, 5-7).

Μελετώντας το Λόγο του Θεού, ζώντας κοντά στον Χριστό, συμμετέχοντας στη μυστηριακή και λατρευτική ζωή της Εκκλησίας,πραγματικά θα βρούμε χαρά και γαλήνη,η ταραγμένη ψυχή θα αναπαυθεί και ειρηνεύσει, και τότε θα μπορούμε να αντιμετωπίζουμε τα πράγματα με ηρεμία και χαμόγελο, έστω κι αν έχουμε προβλήματα και στενοχώριες. (7) Η αληθινή χαρά δίνει μία εσωτερική πληροφόρηση και βεβαιότητα,που την κάνει μόνιμη και αναφαίρετη από την καρδιά του ανθρώπου, παρά τις εξωτερικές αντιξοότητες. Ο Πασκάλ το λέει ξεκάθαρα: «Κανένας δεν είναι πιο χαρούμενος από τον πραγματικό χριστιανό».(12)

Εύχομαι όλοι να κάνουμε τον καλό αγώνα για να βρούμε την αληθινή χαρά στο πρόσωπο του ζωοδότη Κυρίου μας Ιησού Χριστού. Αμήν.

Αποσπάσματα απομαγνητοφωνημένης ομιλίας γέροντα Μακάριου του Ιερού Χιλιανδαρινού Κελλίου Γέννησης της Θεοτόκου, Μαρουδά http://evaggelismostheotokou.gr/?p=33374

Γέροντος Παϊσίου Αγιορείτου Λόγοι Α, Με πόνο και αγάπη για το σύγχρονο άνθρωπο

Η φωνή των Πατέρων, Τόμος Α, Ιερά Μονή Παρακλήτου, Ωροπός Αττικής 2004, Οσίου Σεραφείμ του Σάρωφ – σταχυολογήματα

Πως θα σωθούμε, Ιερά Μονή Παρακλήτου, Ωροπός Αττικής 2009

Δρόμος δίχως Θεό δεν αντέχεται, Αγίου Νικολάου Βελιμίροβιτς, Εκδόσεις εν πλω 2011

Μοναχού Μωυσέως Αγιορείτου, Παθοκτονία, Εκδόσεις εν πλω 2011

Αρχιμανδρίτη Κύριλλου Κεφαλόπουλου, Για μια όμορφη ζωή με το Χριστό, www.enromiosini.gr

Άγιος Ιωάννης ο Χρυσόστομος, Εις Α’ Τιμ., ομιλ. ΙΑ’, 2, ΕΠΕ 23, 298-300 – MG 62, 555-556

Άγιος Ιωάννης ο Χρυσόστομος, Εις Ψαλμ. ΡΙΑ’, 2, ΕΠΕ 6, 436 – MG 55, 293

Φώτης Κόντογλου – Μυστικά άνθη

Χαρά, χριστιανικές εντολές, π. Χαράλαμπος Παπαδόπουλος http://plibyos.blogspot.gr/

Η χαρά η αληθινή – μοναχός Μωυσής Αγιορείτης, εφημερίδα Μακεδονία

Γέροντος Πορφυρίου Καυσοκαλυβίτου, Βίος και λόγοι, Ιερά Μονή Χρυσοπηγής, Χανιά 2003

(Άρθρο μέλους της παρέας μας που δημοσιεύθηκε στον Εκκλησιολόγο στις 2/11/2014)

Εισήγηση για Άγιο Πνεύμα

Εισήγηση για Άγιο Πνεύμα - Κ.Ι. - Νοέμβριος 2014

Το Άγιο Πνεύμα είναι το τρίτο πρόσωπο της Αγίας Τριάδας. Στο σύμβολο της πίστεως ομολογούμε: «Καὶ εἰς τὸ Πνεῦμα τὸ Ἅγιον, τὸ κύριον, τὸ ζωοποιόν, τὸ ἐκ τοῦ Πατρὸς ἐκπορευόμενον, τὸ σὺν Πατρὶ καὶ Υἱῷ συμπροσκυνούμενον καὶ συνδοξαζόμενον, τὸ λαλῆσαν διὰ τῶν προφητῶν».

Όπως ο Πατέρας είναι πρόσωπο, και ο Υιός είναι επίσης πρόσωπο, έτσι και το Άγιο Πνεύμα είναι πρόσωπο. Όπως δηλαδή πιστεύουμε,ότι ο Πατήρ είναι Θεός, όπως πιστεύουμε,ότι ο Υιός είναι Θεός, ομοίως πιστεύουμε και ομολογούμε, ότι και το Πνεύμα είναι Θεός. Άγιο λέμε τον Πατέρα, Άγιο και τον Υιό, Άγιο και το Πνεύμα. Όμως δεν υπάρχουν τρεις θεοί, αλλ’ ένας Θεός. Την ίδια επομένως θέση έχει το Πνεύμα με τον Πατέρα και τον Υιό, την ίδια ουσία, την ίδια εξουσία, την ίδια δόξα. Και εκ μέρους μας την ίδια προσκύνηση και λατρεία.Και το διακηρύττουμε κατά τη θεία Λειτουργία: «Προσκυνούμεν Πατέρα, Υιόν και Άγιον Πνεύμα· Τριάδα ομοούσιον και αχώριστον». Το Πνεύμα το Άγιο δεν γεννάται από τον Πατέρα, όπως ο Υιός, αλλ’ εκπορεύεται από τον Πατέρα και πέμπεται διά του Υιού.

Το Άγιο Πνεύμα δεν έχει μορφή περιστεριού και κακώς ζωγραφίζεται έτσι πολλές φορές.Μόνο στη βάφτιση του Χριστού από τον άγιο Ιωάννη τον Πρόδρομο εμφανίστηκε σαν περιστέρι. Στην κανονική ορθόδοξη εικόνα της Αγίας Τριάδας, και τα τρία πρόσωπα (Πατέρας, Υιός και Άγιο Πνεύμα)ζωγραφίζονται συμβολικά σαν νέοι άντρες με ουράνια φτερά (σαν άγγελοι). Η εικόνα αυτή προέρχεται από την εμφάνιση της Αγίας Τριάδας στον Αβραάμ, στην Παλαιά Διαθήκη (Γένεσις, κεφ. 18), όταν φιλοξένησε τρείς άντρες ο Αβραάμ, και προσφωνεί μόνο τον έναν, ονομάζοντάς τον «Κύριε»(Γεν. 18,1-3).

Στην Παλαιά Διαθήκη αναφέρεται, ότι κατά τη δημιουργία και πριν αρχίσει η διαμόρφωση του κόσμου «Πνεύμα Θεού επεφέρετο επάνω του ύδατος», για να μορφοποιήσει και τελειοποιήσει την δημιουργία. Δηλαδή αποδίδει θεία ιδιότητα και εξουσία στο Πνεύμα. Στην Παλαιά Διαθήκη το Πνεύμα το Άγιο χαρίτωσε και φώτισε όλους τους δικαίους και τους προφήτες. Τον Ενώχ και το Νώε. Τον Αβραάμ, τον Ισαάκ και τον Ιακώβ. Για τον Ιωσήφ ακόμα και ο Φαραώ κατάλαβε πως είχε Πνεύμα Θεού μέσα του(Γεν 41:38). Κι ο Ναβουχοδονόσορ, που γνώριζε ότι στην καρδιά του Δανιήλ αναπαυόταν το Άγιο Πνεύμα, τον κάλεσε μια μέρα και του είπε: «Βαλτάσαρ, αρχηγέ των μάγων,ξέρω πολύ καλά ότι Πνεύμα Θεού έχεις μέσα σου». Το ότι είχε το Πνεύμα το Άγιο ήταν αλήθεια, αλλά μάγος δεν ήταν.«Άκουσε», του λέει, «το όραμα που είδα και εξήγησέ μου το» (Δαν. 4:6). Και εδώ βλέπουμε τη δύναμη του Αγίου Πνεύματος.Αυτός που είδε το όραμα δε μπορεί να το ερμηνεύσει. Ο Δανιήλ, που δεν το είδε,το γνωρίζει και το ερμηνεύει.

Ας περάσουμε και στην Καινή Διαθήκη. Το Άγιο Πνεύμα κατήλθε και στην Παρθένο Μαρία. Επειδή επρόκειτο να γεννήσει το Χριστό, τη σκέπαζε η θεία χάρη κι ό Παράκλητος την ετοίμαζε να γίνει κατοικητήριο του Θεού και Λόγου. Ο Γαβριήλ ήταν που της είπε: “Εγώ είμαι ο προάγγελος όσων θα γίνουν, μα όχι και ο συνεργός. Είμαι βέβαια Αρχάγγελος,αλλά μέχρι εδώ φτάνει η δικαιοδοσία μου. Κι εγώ μεν σου αναγγέλλω το «Χαίρε,Κεχαριτωμένη», αλλά τον τρόπο της γεννήσεως δεν είμαι σε θέση να σου τον εξηγήσω. «Το Άγιο Πνεύμα θα έρθει επάνω σου και η δύναμη του Υψίστου θα σε καλύψει»… Αλλά το Πνεύμα το Άγιο παρουσιάστηκε περίτρανα στη βάπτιση του Κυρίου…Ανέβηκε λοιπόν ό Κύριος στους ουρανούς κι εκπλήρωσε την υπόσχεσή του. Έτσι, όταν έφτασε η μέρα της Πεντηκοστής, κατέβηκε ο Παράκλητος στους Αποστόλους, που συναθροισμένοι στο υπερώο περίμεναν τον ερχομό Του.Κατέβηκε να τους ενδύσει δύναμη και να τους βαπτίσει, όπως τους υποσχέθηκε ο Κύριος. Και αυτή ακόμη η ύπαρξη της Εκκλησίας οφείλεται στην Πεντηκοστή όταν η χάρη του Θεού ξεχύθηκε στα ανθρώπινα.

Κατέβηκε ο Παράκλητος. Και για να μην περάσει απαρατήρητη η κάθοδος μιας τόσο μεγάλης χάριτος, ακούστηκε κάτι σαν επουράνια  σάλπιγγα, σαν βουητό ενός σφοδρότατου ανέμου. Πλημμύρισε από το φως το υπερώο κι έγινε η νοητή κολυμβήθρα, όπου βαπτίστηκαν οι Μαθητές. Πύρινες γλώσσες έκαναν την εμφάνιση τους, διαμοιράστηκαν στον καθένα κι όλοι λούστηκαν στο φως του Αγίου Πνεύματος. Μετέλαβαν φωτιά!Φωτιά που δεν κατακαίει, αλλά ζωογονεί.Που αφανίζει τ’ αγκάθια των αμαρτιών και λαμπρύνει τη ψυχή…«Και άρχισαν να μιλούν ξένες γλώσσες, ανάλογα με την ικανότητα που τους έδινε το Άγιο Πνεύμα». Γαλιλαίοι ο Πέτρος κι ο Ανδρέας, στα περσικά ή στα μηδικά μιλούσαν. Το ίδιο και ο Ιωάννης και οι άλλοι Απόστολοι.Και τα πλήθη των ξένων ακούγανε καθένας στη γλώσσα του για τα μεγαλεία του Θεού…. Ποιός είναι τόσο μεγάλος δάσκαλος,να μας διδάξει μεμιάς όσα δεν ξέρουμε;Τόσα χρόνια μελέτη και ασκήσεις, και μόνο τα ελληνικά κατορθώνουμε να μάθουμε.Το Άγιο Πνεύμα τα διδάσκει όλα μονομιάς. Αυτό είναι αληθινά μεγάλη σοφία και θεϊκή δύναμη.

Το Πνεύμα είναι ο Παράκλητος, τον οποίο υποσχέθηκε ο Κύριος να αποστείλει στους Μαθητές του μετά την ανάληψή του, για να μη αφήσει αυτούς ορφανούς. Μόνο η κάθοδος του Αγίου Πνεύματος θα μπορούσε να μεταβάλει με θαυμαστό τρόπο τη ζωή των μαθητών του Κυρίου, όπως και πράγματι συνέβη 10 ημέρες μετά την Ανάληψη του Χριστού.Την ημέρα της Πεντηκοστής, οι απλοϊκοί και δειλοί ψαράδες της Γαλιλαίας, αλλά και άλλοι μαθητές του Κυρίου, γυναίκες μαθήτριες, η Θεοτόκος (συνολικά περί τα 120 πρόσωπα), επλήσθησαν Πνεύματος Αγίου.Στη συνέχεια έστρεψαν δια των αγιοπνευματικών κηρυγμάτων τους όλα τα έθνη προς τον αναστάντα Κύριο. Το Άγιο Πνεύμα φαίνεται ολοκάθαρα μάλιστα στην Καινή Διαθήκη να ομιλεί, να δίνει εντολές στους αποστόλους, να αποφασίζει,να φωτίζει τους ποιμένες της Εκκλησίας,να ερευνά, να λυπάται, να αποτρέπει από κάποιες κινήσεις ή να καθοδηγεί τον απόστολο Παύλο και γενικά την Ιεραποστολή,να τελεί τα μυστήρια της λατρείας.

Το Άγιο Πνεύμα είναι ζωντανό, λογικό,πάντοτε και πανταχού παρόν μαζί με τον Πατέρα και τον Υιό. Αυτό το ίδιο λαλεί και ενεργεί και οικονομεί και αγιάζει.Αυτό φωτίζει τις ψυχές των δικαίων, Αυτό και τους Προφήτες και τους Αποστόλους.Είναι κάτι πολύ μεγάλο, θαυμαστό και παντοδύναμο. Πόσες ψυχές είμαστε εδώ πέρα; Το Άγιο Πνεύμα βρίσκεται ανάμεσά μας και βλέπει του καθενός μας τις πράξεις. Διαβάζει τους λογισμούς του,τη συνείδησή του. Ακούει όσα λέμε. Βλέπει τι σκεφτόμαστε, τι πιστεύουμε.

Το Άγιο Πνεύμα έχει διάφορες ονομασίες.«Πνεύμα» και «Πνεύμα της Αληθείας» και«Παράκλητος» ονομάζεται από τον ίδιο τον Κύριο. Επίσης «Πνεύμα Θεού» και«Πνεύμα Πατρός». «Πνεύμα Χριστού» Το ονομάζει ο απόστολος Πέτρος. «Πνεύμα Θεού» και «Πνεύμα Κυρίου» ο απόστολος Παύλος. Ακόμα «Πνεύμα Υιού του Θεού».Στην προς Ρωμαίους επιστολή του θα Το συναντήσουμε «Πνεύμα αγιωσύνης» και«Πνεύμα υιοθεσίας», και σε άλλες επιστολές«Πνεύμα αποκαλύψεως», «Πνεύμα επαγγελίας»και «Πνεύμα Χάριτος». Όλες Του οι ενέργειες αποβλέπουν στο αγαθό και στη σωτηρία μας. Πρώτα από όλα η παρουσία Του είναι ήμερη και ευωδιαστή, το φορτίο Του ελαφρότατο. Αστραφτερές ακτίνες φωτός και γνώσεως προαναγγέλλουν την παρουσία Του. Έρχεται με τη στοργή και την ευσπλαχνία του Πατέρα. Έρχεται να σώσει, να γιατρέψει, να διδάξει, να νουθετήσει, να ενισχύσει και να παρηγορήσει. Έρχεται να φωτίσει τη διάνοια. Να της δείξει εκείνα που δε φαντάστηκε ποτέ της.

Ο Κύριος παρομοίασε με νερό τη χάρη του Αγίου Πνεύματος. Γιατί το νερό είναι το κύριο συστατικό της ζωής. Γιατί απ’ τον ουρανό κατεβαίνει το νερό της βροχής.Γιατί μία και απλή είναι η μορφή του, μα η ενέργεια του είναι πολυποίκιλη. Βρέχει σε όλη την πλάση. Αλλά αυτή η βροχή δίνει λευκότητα στα κρίνα, κόκκινο στα τριαντάφυλλα, πορφύρα στους μενεξέδες και στους υάκινθους. Άλλον καρπό θρέφει στο φοίνικα και άλλον στην κληματαριά.

Το Πνεύμα το Άγιο είναι ένα και αδιαίρετο,αλλά μοιράζει τα χαρίσματά του όπως θέλει, και δίνεται στὸν καθένα μας ὄχι σύμφωνα μὲ τὴν ἀξία τῶν καλῶν ἔργων του, ἀλλὰ δωρεάν, σύμφωνα μὲ τὸ ἔλεοςτοῦ Θεοῦ, γιὰ τὴ σωτηρία του καθενός μας. Στον ένα κινεί τη γλώσσα να λαλεί σοφία. Στον άλλο φωτίζει την ψυχή και προφητεύει. Σ’ άλλον δίνει το χάρισμα εναντίον των δαιμόνων και σ άλλον τη δυνατότητα να ερμηνεύει τις Γραφές. Διδάσκει τον ένα να νηστεύει και να ασκείται, τον άλλον να σωφρονεί και να εγκρατεύται. Άλλον απομακρύνει από τα πράγματα του κόσμου κι άλλον προετοιμάζει για το μαρτύριο.

Από τον απ. Παύλο αναφέρονται εννέα χαρίσματα του Αγίου Πνεύματος: Εγκράτεια, πραότητα,πίστη, αγαθοσύνη, χρηστότητα, μακροθυμία,ειρήνη, χαρά, αγάπη (Γαλ. 5,22-23). Στὴ συνέχεια θὰ δοῦμε τί χαρίζει στὸν ἄνθρωπο τὸ Ἅγιο Πνεῦμα.

1.Ὅταν κατοικήσει μέσα στὸν ἄνθρωπο τὸ Ἅγιο Πνεῦμα, τοῦ δίνει πίστη καὶ φωτισμό.

2. Τὸ Ἅγιο Πνεῦμα γεννάει στὴν καρδιὰ τοῦ ἀνθρώπου τὴν ἀληθινὴ ἀγάπη.

3. Τὸ Ἅγιο Πνεῦμα δίνει ἀκόμα στὸν ἄνθρωπο δύναμη, γιὰ ν' ἀντιστέκεται στοὺς πειρασμοὺς τοῦ κόσμου.

4. Τὸ Ἅγιο Πνεῦμα δίνει στὸν ἄνθρωπο καὶ σοφία.

5. Τὸ Ἅγιο Πνεῦμα χαρίζει τὴν ἀληθινὴ χαρά,τὴν καρδιακὴ εὐτυχία καὶ τὴν ἀσάλευτη εἰρήνη.

6. Τὸ Ἅγιο Πνεῦμα δίνει καὶ τὴν ἀληθινὴ ταπείνωση.

7. Τὸ Ἅγιο Πνεῦμα μᾶς διδάσκει, τέλος, τὴν ἀληθινὴ προσευχή.

Μόνο δια του Αγίου Πνεύματος τα Μυστήρια της Εκκλησίας αγιάζουν, ανακαινίζουν και αφθαρτοποιούν τη φύση, ενώ την καθιστούν ταυτόχρονα φορέα της άκτιστης χάρης του Θεού. Ο άρτος και ο οίνος μεταβάλλονται σε σώμα και αίμα Χριστού, το νερό γίνεται αγιασμός, το λάδι αγιάζεται κατά το Βάπτισμα και το Ευχέλαιο. Δίχως την επιφοίτηση του Αγίου Πνεύματος δεν τελεσιουργείται κανένα μυστήριο μέσα στην εκκλησία. Στο ιερότερο σημείο της Θείας Λειτουργίας όταν ο ιερέας λέει:«Τα σα εκ των σων..» παρακαλούμε το Θεό«κατάπεμψον τὸ Πνεῦμά σου τὸ Ἅγιον ἐφ' ἡμᾶς, καὶ ἐπὶ τὰ προκείμενα Δῶρα ταῦτα». Κατεβαίνει το Άγιο Πνεύμα και με μυστηριακό τρόπο μεταβάλλει τον Άρτο και τον Οίνο σε Τίμιο Σώμα και Άχραντο Αίμα του Κυρίου ημών Ιησού Χριστού.

Ενώ λοιπόν η υπόσχεση του Θεού στην Π.Δ. ήταν ο ερχομός του Χριστού, η υπόσχεση του Χριστού στην Κ.Δ. ήταν, όπως και πραγματοποιήθηκε, η έλευση του Παρακλήτου- Πνεύματος και η παραμονή του στην Εκκλησία. Ο Χριστός ήλθε στον κόσμο,κήρυξε, θαυματούργησε, έπαθε, σταυρώθηκε,αναστήθηκε και αναλήφθηκε, για να στείλει στον κόσμο το Άγιο Πνεύμα. Ο κύριος και μόνος σκοπός της ζωής μας είναι η απόκτηση του Αγίου Πνεύματος, σύμφωνα με τους πατέρες της Εκκλησίας.

Για να οικειωθεί όμως κανείς το Άγιο Πνεύμα,να το αισθανθεί, να το νιώσει καλά εντός του χρειάζεται οπωσδήποτε και απαραίτητα να ακολουθήσει την ασκητική οδό της καθάρσεως. Αν δεν καθαρθεί καλά η καρδιά μας αδυνατεί να σκηνώσει εντός μας το Άγιο Πνεύμα. Τα υλικά, τα γήινα, τα πρόσκαιρα, τα φθαρτά, τα περιττά θα πρέπει εκούσια να απορριφθούν για τη θεία αυτή κατάκτηση και απόκτηση. Το Άγιο Πνεύμα θα μας οδηγεί σε όλη την Αλήθεια, θα μας φωτίζει, χαριτώνει,εμπνέει, μιλά και καθοδηγεί.

Η Ορθόδοξη Εκκλησία, η μητέρα όλων μας, δίνει ιδιαίτερα μεγάλη σημασία στην ιερότητα και μοναδικότητα του ανθρώπινου προσώπου.Ο κάθε άνθρωπος είναι μια ξεχωριστή προσωπικότητα που μπορεί να ενωθεί με το Άγιο Πνεύμα. Να γίνει ο άνθρωπος Θεός,όπως ο Θεός έγινε άνθρωπος. Τότε μόνο ο άνθρωπος ολοκληρώνεται, ισορροπεί,ησυχάζει, αναπαύεται.

Δε μπορεί λοιπόν ο άνθρωπος και μάλιστα ο χριστιανός να ζει για το τίποτε, για κάτι το πολύ μικρό και παρερχόμενο. Αν κάνουμε μια σφυγμομέτρηση και ρωτήσουμε τον κόσμο«γιατί ζεις;», τι θα μας απαντήσουν; «Για μια αύξηση μισθού». «Για μια καλή σύνταξη». «Για ένα καλύτερο σπίτι». «Για ένα δεύτερο εξοχικό». «Για το καινούργιο αυτοκίνητο». Μα αξίζει να ζει κανείς αποκλειστικά για αυτά που υποτιμώνται,φθείρονται, καίγονται, κλέβονται και χάνονται; Ακόμη και για ένα πτυχίο, μια διευθυντική θέση και μια καλή επιχείρηση;Δε μπορούμε να ζούμε μόνο για αυτά. Δεν αξίζει να ζούμε και να υπάρχουμε για αυτά. Για κάτι πολύ ανώτερο, σημαντικότερο και σπουδαιότερο μας έφερε ο Θεός στον κόσμο. Ένας είναι ο σκοπός της ζωής μας.Η απόκτηση του Αγίου Πνεύματος. Γι αυτή την απόκτηση αξίζει να πονέσουμε, ν’ασκηθούμε, ν’ αγωνισθούμε, να κλάψουμε,ν’ αγωνιούμε συνεχώς. Παρασυρόμαστε κάθε μέρα και απολησμονιόμαστε από χίλιες φροντίδες και μέριμνες και δε φροντίζουμε για το κύριο, το ουσιαστικό και το ένα, που θα μας φωτίσει και ελευθερώσει.

Δίχως το Άγιο Πνεύμα δεν έχω αληθινή ύπαρξη και οντότητα. Ψευτοζώ, χαζοχαίρομαι, προσποιούμαι τον πνευματικό άνθρωπο.Η απουσία του Αγίου Πνεύματος από τη ζωή μου με κάνει άφωτο, άχαρο, απάνθρωπο,αγενή, ανόητο, ανολοκλήρωτο. Όπως λέγει ο άγιος Συμεών ο Νέος Θεολόγος, η ψυχή μου είναι ταλαίπωρη, όταν απουσιάζει το Άγιο Πνεύμα. Η παρουσία Του όμως δίνει αναψυχή, ανάταση, παραμυθία κι ενίσχυση.Ο φωτισμός του Αγίου Πνεύματος μας οδηγεί σε όλη την αλήθεια, στην πολύτιμη σοφία και την αληθινή γνώση. Ο ασκητικός αγώνας συνδράμει στην κάθαρση του ανθρώπου από τα πάθη. Ο καθαρμένος από τα πάθη άνθρωπος με τη χάρη του Αγίου Πνεύματος συναισθάνεται και συλλαμβάνει τι σημαίνει να αγαπάς, να αγιάζεσαι, να λυτρώνεσαι. Ο Κύριος είπε πως οι καθαροί είναι οι ευλογημένοι και μόνο αυτοί θα δουν Θεού πρόσωπο. Το Άγιο Πνεύμα καθαρίζει την όρασή μας για να δούμε τα μη ορώμενα και να ακούσουμε τα ανήκουστα.Εν Αγίω Πνεύματι γνωρίζουμε πλήρως τον Χριστό. Όλοι οι άγιοι είναι οι όντως πνευματικοί, οι πνευματοφόροι, αυτοί που διατηρούν εντός τους το Άγιο Πνεύμα και όλα τους είναι άγια: οι σκέψεις, οι ιδέες, οι κινήσεις, οι λόγοι, οι πράξεις,τα έργα.

Εμείς με τη ζωή και τα έργα μας μαρτυρούμε άραγε ότι είμαστε «υιοί φωτός και ημέρας». Μήπως τελικά δε θέλουμε σε κεντρική θέση της καρδιάς μας τον Θεό;Μήπως νομίζουμε πως θα σκλαβωθούμε από το Άγιο Πνεύμα και δεν θα μπορούμε να κάνουμε τη ζωή μας ό,τι θέλουμε; Φοβόμαστε μη χάσουμε την πλήρη ανεξαρτησία μας.Νομίζουμε κι εμείς πως οι Απόστολοι ήταν μεθυσμένοι την ημέρα της Πεντηκοστής.

Το θέλημά μας, το πείσμα μας, το πάθος μας, η αμαρτία μας είναι μια μέθη χειρότερη από το πιο δυνατό κρασί. Αφήνομαι απρόσεκτα σε αυτές τις μέθες και είμαι συγκρατημένος στην απόκτηση του Αγίου Πνεύματος στη ζωή μου. Αν δεν μεθύσουμε από τον Παράκλητο, θα μεθύσουμε από τον απαράκλητο δαίμονα και τις πανουργίες του. Ο άνθρωπος είναι εντελώς ελεύθερος να μεθύσει από ό,τι θέλει. Σήμερα ο άνθρωπος μεθά από το χρήμα, τη σάρκα, τη δόξα, τα οινοπνευματώδη ποτά και τα ναρκωτικά. Ακόμα και για μας τους χριστιανούς η εκζήτηση του Αγίου Πνεύματος αποτελεί κάτι λησμονημένο,δύσκολο, άγνωστο, αφηρημένο, ακατόρθωτο και φανταστικό.

Αν η ψυχή μας ελεύθερα παραδοθεί στον Θεό και ζει σύμφωνα με τις θείες εντολές τότε η ζωή γίνεται παράδεισος από τώρα. Αν όμως η ψυχή παραδοθεί στην αμαρτία, προγεύεται την κόλαση. Η ψυχή ελευθερώνεται από τα δεσμά της αμαρτίας μόνο με τη μετάνοια.Το Άγιο Πνεύμα, που έλαβε κατ’ αρχάς ο άνθρωπος δια των θείων μυστηρίων του βαπτίσματος και του χρίσματος, το αποκτάμε την αγία ζωή του, τον αγιασμό και την αγιότητα. Το Άγιο Πνεύμα μας οδηγεί ασφαλώς σε πλήρη και αλάνθαστη θεογνωσία.Μόνο έτσι μπορεί να γνωρίσει αληθινά ο άνθρωπος τον Θεό. Δια του Θεού γνωρίζουμε τον Θεό. Με το πνεύμα του κόσμου που κατέχει τους διανοούμενους, τους υλιστές και τους αθεϊστές είναι αδύνατον να γνωρίσει κανείς τον Θεό. Εν Αγίω Πνεύματι οι Απόστολοι κατά την Πεντηκοστή γνώρισαν τον Χριστό και τον αγάπησαν υπέρμετρα κι έγιναν ατρόμητοι και άφοβοι, ώστε να χύσουν και το αίμα τους γι’ Αυτόν. Με το φωτισμό του παναγίου Πνεύματος μπορούμε να γνωρίσουμε καλά τον Θεό μας και τον εαυτό μας.

Ο δίχως Άγιο Πνεύμα άνθρωπος φαντάζεται,ονειροπολεί, φουσκώνει, θεριεύει,αγριεύει, ανεξαρτητοποιείται και αυτοθεώνεται. Δίχως Θεό οι άνθρωποι είναι ικανοί για όλα, είναι επικίνδυνοι,παρασύρονται από τις υπερήφανες σκέψεις τους και σκοτίζονται φοβερά. Η υπερηφάνεια κυριεύει τον ανθρώπινο νου και τον αιχμαλωτίζει. Δίχως Θεό ο άνθρωπος διαφθείρεται και διαστρέφεται. Δίχως το Άγιο Πνεύμα η ψυχή μου είναι νεκρή.Το Άγιο Πνεύμα ζωοποιεί την ψυχή. Το Άγιο Πνεύμα μας διδάσκει την τέλεια αγάπη, μας παρηγορεί στις πίκρες και στα βάσανα της ζωής, μας ενισχύει να ξεπεράσουμε αδυναμίες και πτώσεις. Ο όσιος Σιλουανός γνωρίζει πολύ καλά όταν λέει ότι το Άγιο Πνεύμα είναι η πιο μεγάλη δωρεά του Θεού στον άνθρωπο. Πως θα γνωρίσουμε και πως θα αποκτήσουμε το Άγιο Πνεύμα; Τὰ γνωστὰ καὶ ἀποτελεσματικὰ μέσα γιὰ τὴν ἀπόκτηση τοῦ Ἁγίου Πνεύματος, σύμφωνα μὲ τὴ διδασκαλία τῶν ἱερῶν Γραφῶν καὶ τὴν πείρα τῶν μεγάλων ἅγιων, εἶναι τὰ ἑξῆς:

Ἡ καθαρὴ καρδιὰ καὶ τὸ ἁγνὸ σῶμα.

Ἡ ταπεινοφροσύνη.

Ἡ ὑπακοὴ στὴ φωνὴ τοῦ Θεοῦ.

Ἡ προσευχή.

Ἡ καθημερινὴ αὐταπάρνηση.

Ἡ ἀνάγνωση καὶ ἀκρόαση τῆς Ἁγίας Γραφῆς.

Τὰ μυστήρια της Ἐκκλησίας μας καὶ κατεξοχὴν ἡ θεία κοινωνία.

Ο καθένας μας καλείται να έχει αυτή την προσωπική εμπειρία. Τὴν παρουσία τοῦ Ἁγίου Πνεύματος στὴν καρδιά μας μποροῦμε νὰ τὴν ἀκούσουμε, νὰ τὴν αἰσθανθοῦμε καὶ νὰ τὴν ἀντιληφτοῦμε, ἀλλὰ δὲν μποροῦμε ποτὲ νὰ προσδιορίσουμε ἀπὸ πρὶν τὴν περίσταση καὶ τὴν ὥρα ποὺ θὰ μᾶς ἐπισκεφθεῖ. Βλέπουμε πῶς οι ἀπόστολοι ἔλαβαν τὸ Ἅγιο Πνεῦμα σὲ στιγμὲς ποὺ δὲν τὸ περίμεναν. Ας προσέξουμε, να το αναγνωρίσουμε, ταπεινά,διακριτικά, γιατί όπου θέλει πνεί, και είναι παντού και πληρεί τα πάντα. Μπορεί να συμβεί και ξαφνικά και απρόσμενα.Μέσα στον αφόρητο πόνο της ασθένειας,όταν βλέπεις το πρόσωπο του πονεμένου να γλυκαίνει, να γαληνεύει, να ομορφαίνει.Όταν μας εγκαταλείπουν φίλοι, γνωστοί,συγγενείς κι αισθανόμαστε τόσο μόνοι,μπορεί να δεθούμε πιο στενά και ουσιαστικά με τον Θεό. Λέει ο γέροντας Παΐσιος ο Αγιορείτης: «περνούσα μια περίοδο με πολλές στενοχώριες και εξαιτίας αυτών είχα δυνατούς πονοκεφάλους. Από την πίεση χτυπούσε το μάτι μου και κινδύνευα να πάθω εγκεφαλικό. Το ένιωθα σαν να χτυπούσε κάποιος από μέσα με σφυρί και ήθελε να πεταχτεί έξω. Ενώ είχα ξαπλώσει στο κρεβάτι, είδα έναν άγγελο, πολύ ωραίον, σαν να βγήκε από μέσα μου με μορφή μικρού παιδιού, δώδεκα χρονών. Τα μαλλάκια του ήταν κατάξανθα μέχρι τους ώμους. Μου χαμογέλασε και πέρασε απαλά το χέρι του πάνω από τα μάτια μου. Αμέσως,μου έφυγε όλη η στενοχώρια και έπαψαν οι πόνοι. Ένιωθα τέτοια γλυκύτητα, που προτιμούσα να ξαναπονέσω, αρκεί να δω και πάλι τον φύλακα άγγελό μου».

Εμείς είμαστε υπεύθυνοι για την απουσία της θείας χάριτος από τη ζωή μας. Το Άγιο Πνεύμα είναι αγαθό και πάντοτε αναμένει τη μετάνοιά μας, για να μας φωτίσει ολοσχερώς. Τα πάθη είναι σαν τα σύννεφα που κρύβουν το φως της χάριτος και του θείου ελέους, λέει ο άγιος Σιλουανός. Πίσω από τα σύννεφα όμως υπάρχει πάντοτε ο λαμπρός ήλιος, για να μας αναζωογονήσει,αναθερμάνει και φωτίσει. Να μη χάνουμε ποτέ λοιπόν το κουράγιο μας, την ελπίδα μας, τον αγώνα μας, την προσδοκία μας,τη βεβαιότητα ότι ο Θεός μας υπεραγαπά πάντοτε.

Ας μην προσπαθούμε να σβήσουμε τη δίψα μας με το ζωγραφιστό νερό, που ζωγραφίζει ο ζωγράφος στον τοίχο, όπως λέει ο άγιος Ισαάκ ο Σύρος, ούτε να χαιρόμαστε με ψεύτικα όνειρα. Το Άγιο Πνεύμα ας το αφήσουμε να μας καθοδηγεί, φωτίζει,εμπνέει, ενισχύει και παραμυθεί. Μην το παρεμποδίζουμε, μην το λησμονούμε. Μην το λυπούμε. Έχουμε μεγάλη την ανάγκη της αποκτήσεως Του, της παρουσίας Του,της παρακλήσεως Του στους τόσο απαράκλητους καιρούς μας.

Ακριβή αποσπάσματα από:

Η φωνή των Πατέρων, Τόμος Α’, Ο Παράκλητος, αγίου Κυρίλλου Ιεροσολύμων, Ιερά Μονή Παρακλήτου, Ωρωπός Αττικής

Παθοκτονία, Η απόκτηση του Αγίου Πνεύματος, μοναχού Μωυσέως Αγιορείτου, Εκδόσεις Εν Πλω

http://orthodoxfathers.com/pnoi-tou-Agiou-Pneumatos/einai-Agio-Pneuma-dinei-anthropo

http://www.xfd.gr/%CE%B5%CE%BA%CE%BA%CE%BB%CE%B7%CF%83%CE%AF%CE%B1/%CE%B4%CE%BF%CE%B3%CE%BC%CE%B1%CF%84%CE%B9%CE%BA%CE%AE/%CF%80%CE%B5%CF%81%CE%AF-%CF%84%CE%BF%CF%85-%CE%B1%CE%B3%CE%AF%CE%BF%CF%85-%CF%80%CE%BD%CE%B5%CF%8D%CE%BC%CE%B1%CF%84%CE%BF%CF%82