Ένα ερώτημα που ταλανίζει τους περισσότερους ανθρώπους σε δοκιμασίες ή θλίψεις είναι το εξής: «Γιατί ο Θεός δεν επεμβαίνει με όλα όσα συμβαίνουν γύρω μας? Πού βρίσκεται? Γιατί τα επιτρέπει..?

Δεν υπάρχει εποχή που να μην πλήττονται οι άνθρωποι από δεινά, όπως ασθένειες, ξηρασία , πείνα, επιδημίες, πολέμους ή θανάτους. Η σύγχρονη εποχή μας που χαρακτηρίζεται ως άκρως εκκοσμισκευμένη ,όπου το κακό  πλέον και η αμαρτία θριαμβεύουν ανεξέλεγκτα, άγευστη πνευματικά από την παρουσία του Θεού, όχι γιατί ο Δημιουργός είναι απών αλλά γιατί το ίδιο του το πλάσμα , ο άνθρωπος Τον άφησε στην άκρη.., έξω από την ζωή του κ πολλές φορές συνειδητά.., ανακύπτει ακόμα πιο έντονα το ερώτημα με τις ποικίλες εκφάνσεις του:

Πού είναι ο Θεός? Δεν τα βλέπει όλα αυτά που συμβαίνουν γύρω μας? Γιατί δεν επεμβαίνει?

Διαχρονικός και βροντώδης ακούγεται ο λόγος του Μεγάλου Βασίλειου ο οποίος αναλύει με έξοχο τρόπο ότι «ουκ έστιν αίτιος των κακών ο Θεός>, δηλαδή ο Θεός δεν φταίει επουδενί για την γένεση και την ύπαρξη του κακού. Αρχή και ρίζα της αμαρτίας κατά τον Μέγα Βασίλειο είναι το «εφημίν αυτεξούσιο», η ελευθερία της ανθρώπινης βούλησης ώστε δεν ευθύνεται ο Θεός για τις επιλογές των ανθρώπων, ούτε ο Θεός μπορεί να επέμβει στην ελευθερία του ανθρώπου διότι είναι δικό Του δώρο προς αυτόν. Μάλιστα επισημαίνει ότι αυτός που ισχυρίζεται ότι ο πανάγαθος Θεός είναι αίτιος των κακών βρίσκεται σε παραφροσύνη και αμαρτάνει το ίδιο με αυτόν που αρνείται την ύπαρξη Του.

Τον Θεό κανείς δεν μπορεί να τον κατηγορήσει για κάτι. Αυτό επιβεβαιώνει και σε στίχο του ο ιερός ψαλμωδός: (ψαλμ. 17, στιχ.31), «ο Θεός μου , άμωμος η οδός αυτού», δηλαδή ο δρόμος του Θεού και οι ενέργειες Του είναι άμεμπτες δηλαδή τέλειες.

Τα παραπάνω αποτυπώνονται και στον παρακλητικό κανόνα της Υπεραγίας Θεοτόκου, οπού αναφέρεται ότι η Παναγία γέννησε τον πρόξενο του καλού, «ευεργέτην τεκούσα, το των καλών αιτιών». Όλα τα ως άνω έρχονται να ενισχύσουν με τα λόγια τους και πολλοί άγιοι πατέρες όπως ο ευαγγελιστής Ιωάννης, ο οποίος αναφέρει ότι ο Θεός «αγάπη εστί»!!

Ο άγιος Σιλουανός : «ο Θεός είναι από την φύση Του , έλεος»!

Ο σύγχρονος άγιος μας, ο γέροντας Πορφύριος ο καυσοκαλυβίτης ο οποίος τόνιζε το εξής:

«Ο Θεός είναι αγάπη αλλά και δικαιοσύνη. Ο Θεός δεν τιμωρεί, ο άνθρωπος αυτοτιμωρείται με την απομάκρυνση του από τον Θεό και με τις λάθος επιλογές του. Ο Θεός είναι φύσει ελεήμων και φιλάνθρωπος και σε καμία περίπτωση δικαστής, τιμωρός και δήμιος»!

Στο ομώνυμο βιβλίο της παλαιάς διαθήκης, παρατηρούμε ξεκάθαρα ότι ο Θεός ποτέ δεν εγκατέλειψε το πλάσμα του, τον άνθρωπο. Παρακολουθούσε με πατρική στοργή την πορεία του επί της γης και κατά καιρούς έστελνε μηνύματα της παρουσίας Του μέσω των αγγέλων , των προφητών, των θαυματουργικών επεμβάσεων Του, των παιδαγωγικών δοκιμασιών, όπως στον λαό του Ισραήλ καλλιεργώντας με αυτόν τον τρόπο συστηματικά αλλά και υπομονετικά την λαχτάρα της αναζήτησης Του , από τον ίδιο τον άνθρωπο. Ο ίδιος ο Θεός βεβαίωσε δια του προφήτου Ιερεμίου (κεφ.23,στιχ.23): « ο Θεός εγγίζων εγώ ειμί και ουχί Θεός πόρρωθεν», δηλαδή εγώ είμαι ο Θεός που πλησιάζω , που εγγίζω. Δεν είμαι ο Θεός που στέκομαι από μακριά!

Ο Θεός είναι ο ίδιος , αυτός που αγαπά ως άσαρκος στην παλαιά διαθήκη, ως ένσαρκος στη καινή, αυτός που συγχωράει μια πόρνη, αυτός που έψαχνε έστω και δέκα δικαίους  να μην καταστραφούν τα Σόδομα και τα Γόμορρα. Την ίδια αγάπη  δείχνει , απλώς ο άνθρωπος το ενδιαφέρον Του, το μεταφράζει σαν οργή, τις δικές του επιλογές τις χρεώνει στο Θεό. Ο Θεός είναι η πηγή κάθε αγαθού, ούτε οργίζεται , ούτε εκδικείται, ούτε καταστρέφει, έννοιες που ανήκουν στον άνθρωπο που προσπαθεί να δώσει διάφορες ονομασίες στον ίδιο του τον Δημιουργό , με βάση τα πάθη του. 

Στην απορία γιατί ο Θεός δεν τιμωρεί το κακό και δεν επεμβαίνει άμεσα, ο απόστολος Παύλος απαντά: «Δεν τιμωρεί κεραυνοβόλως ο Θεός, διότι περιμένει την μετάνοια όλων και μακροθυμεί..»!!

Ο όσιος Ιωσήφ ο ησυχαστής κάποτε τόνισε σε πνευματικό του παιδί: «Να μην λέμε γιατί στο Θεό, να μην γογγύζουμε όταν δοκιμαζόμαστε γύρω μας από θλίψεις. Όσοι λένε ταπεινά «γιατί»στο Θεό επειδή αισθάνονται την αδυναμία τους και καταφεύγουν σε Αυτόν για να ζητήσουν την βοήθεια Του, δεν αμαρτάνουν. Δηλαδή με την έννοια της ταπεινής εκζητήσεως του Θείου ελέους, το «γιατί Θεέ μου» συναντάται κ στην αγία Γραφή: «ινατί Κύριε αφέστηκας μακρόθεν υπεροράς εν θλίψεσιν», γιατί Κύριε στέκεσαι μακριά μας , γιατί φαίνεσαι σαν να μην μας βλέπεις.

Και συνεχίζει ο όσιος: «Όσοι λένε «γιατί» στον Θεό από υπερηφάνεια , με δικαίωμα, ζητώντας τρόπον τινά ευθύνες από τον Ίδιο για τα δεινά , τις δοκιμασίες , τις θλίψεις, δεν είναι επαινετοί διότι το « γιατί» τους είναι εκείνο του πληγωμένου εγωισμού. Είναι σαν να κάνουμε παρατήρηση στον Θεό και να Του λέμε «δεν έκανες καλά που επέτρεψες την άλφα ή την βήτα δοκιμασίᨻ. Ο Θεός όλα καλά τα κάνει. Εμείς δυσκολευόμαστε να ερμηνεύσουμε τις βουλές Του. Εμείς αδυνατούμε να κατανοήσουμε το «γιατί ο Θεός επιτρέπει την μία ή την άλλη δοκιμασία». 

Ο άγιος Αντώνιος βασανιζόταν από τα ίδια ερωτήματα και το έκανε αίτημα προσευχής. Κάποια στιγμή ο Θεός του απάντησε:

-Αντώνιε, κοίτα τα δικά σου. Αυτά είναι τα μυστήρια τα δικά μου που δεν μπορούν να χωρέσουν στο δικό σου νου. Σε ξεπερνούν. Εσύ που έχεις μυαλό πεπερασμένο, ζητάς να καταλάβεις τα ασύλληπτα. Το μόνο που πρέπει να καταλάβεις είναι ο Θεός «αγάπη εστί». 

Ο μακαριστός αρχιμανδρίτης πατήρ Αθανάσιος Μυτιληναίος με τον γνωστό και σοφό τρόπο του , σε ομιλίες του αποτύπωνε την ίδια άποψη στο παραπάνω ερώτημα όπως το να μην λέμε «γιατί» στον Θεό. 

Συγκεκριμένα έλεγε με τον δικό του χαρακτηριστικό τρόπο:

-Οι γονείς σήμερα δεν τιμωρούν, οι δάσκαλοι δεν τιμωρούν, η πολιτεία δεν τιμωρεί. Κανείς δεν τιμωρεί. Φτιάχνουμε ένα Θεό στα μέτρα μας σύμφωνα με τα παιδαγωγικά δεδομένα που μας απασχολούν. Το κοινωνικό κακό που υπάρχει στον κόσμο είναι συνέπειες των ανθρωπίνων κακών επιλογών μας. Η φράση «γιατί δεν τα αποτρέπει ο Θεός», είναι μια απορία που σκανδαλίζει πολλούς ανθρώπους , να μην θέλουν να πιστέψουν στον Θεό γιατί θεωρούν ότι είναι άδικος. Ο Θεός όμως, είναι πανταχού παρών, βλέπει τα πάντα, ξέρει τα πάντα, ξέρει και τους δικού Του. Αλλά δεν επεμβαίνει γιατί δεν είναι χωροφύλακας, έκανε τον άνθρωπο ελεύθερο. Θα κρίνει τον καθένα μας την ημέρα της κρίσεως και ολόκληρη την ανθρωπότητα. Ο Θεός έκανε τον άνθρωπο και με το αίσθημα της δικαιοσύνης και στον ίδιο οφείλεται το υπάρχον κακό, φτώχεια, κοινωνικές ανισότητες. Θα στηθεί κριτής των ανθρώπων , όχι τιμωρός. Δεν απουσιάζει. Εμείς Τον καταλαβαίνουμε ότι απουσιάζει. Ο Θεός έφτιαξε τον άνθρωπο προσφέροντας του έναν κόσμο για να τον χαίρεται , να τον φροντίζει και να τον συντηρεί. 

Συνεχίζοντας ο αείμνηστος πατήρ Αθανάσιος Μυτιληναίος αναφέρεται και σε ένα ωραίο παράδειγμα με τον μέγα ασκητή , το άγιο Αντώνιο:

- «Όταν ο άγιος πρωτοξεκίνησε να γίνει ασκητής , είχε πάρα πολλούς πειρασμούς. Φοβερούς πειρασμούς. Ήταν 18 ετών ο άγιος και πήγε σε έναν θολωτό τάφο  εκείνης της εποχής για να μείνει για κάποιο καιρό. Εκεί οι δαίμονες τον τάραξαν, τον έδερναν, μέχρι τον εξ φόβιζαν με πολλούς τρόπους , με φωνές , με άγριο ξύλο. Ο άγιος Αντώνιος έμενε σταθερός. Τον τρομοκρατούσαν οι δαίμονες για να γυρίσει πίσω. Εκεί λοιπόν που βρισκόταν φώναξε κάποια στιγμή : - Χριστέ μου , πού είσαι? Ούτε φωνή , ούτε ακρόασης. 

Πέρασαν αρκετές ημέρες και οι πειρασμοί πέρασαν. Κάποια στιγμή λέγει πάλι: -Γιατί Χριστέ μου, πού είσαι?

-Εδώ είμαι Αντώνιε. Ακούει ξαφνικά μια φωνή:

-Μα πού ήσουν Κύριε μου , όταν σου φώναζα?

Και ο Κύριος του απαντά:

-Σε έβλεπα να αγωνίζεσαι!

Το παραπάνω παράδειγμα είναι η εύγλωττή απάντηση ότι ο Θεός  φαίνεται ότι δεν μας ακούει. Ο Θεός είναι πανταχού παρόν και όταν λοιπόν τα πράγματα φτάσουν σε απόγνωση από άποψη ανθρώπινης ελπίδας τότε παρέχει την βοήθεια Του. 

Ο ιερός Χρυσόστομος έλεγε: « Να εμπιστεύεσαι πάντοτε στην ακατάληπτη πρόνοια του Θεού. Και να μην λες πως θα διορθωθούν τόσα κακά. Ούτε να περιεργάζεσαι τον τρόπο του Θεού. Είναι μεγάλη αρετή η ελπίδα στον Θεό. Κανένας από εκείνους που πίστεψαν και περίμεναν την βοήθεια Του δεν εγκαταλείφθηκαν ποτέ!!

Ο μακαριστός γέροντας Εφραίμ της Αριζόνας είπε κάποτε : 

-Γιατί δεν απέτρεψε ο Θεός ή δεν αποτρέπει γεγονότα φοβερά? Γιατί ο Θεός επέτρεψε στη ζωή του ανθρώπου να υπάρχει πόνος , θλίψη από γεννήσεως μέχρι θανάτου? Γιατί όλα αυτά? Αυτό δεν το γνωρίζουμε. Ένα ξέρουμε όμως. Ότι ο Θεός το ξέρει ότι θα γίνει  κάτι, αυτό που λέμε με άλλα λόγια το επιτρέπει, το αφήνει να γίνει, και αυτό συμβαίνει στα πλαίσια της ελευθερίας του ανθρώπου. Όλα είναι αποτέλεσμα και καρπός της εξορίας μας. Ο πόνος, η θλίψη  είναι το μέσο , το φάρμακο, η θεραπεία γιατί δεν προσέχουμε  την ζωή μας κ παίρνουμε λανθασμένο δρόμο. Και έρχεται ο Θεός  και τον φράζει τον δρόμο αυτό και σταματά τον κατήφορο βάζοντας του ένα εμπόδιο πολύ σκληρό. Και ο άνθρωπος  διαμαρτύρεται για τον πόνο και το πάθημα του  και λέγει: «γιατί Θεέ μου? Γιατί συμβαίνουν όλα αυτά?». Ή φτάνουν σε απόγνωση. Αλλά ο Θεός σαν σοφός και πάνσοφος γιατρός θεραπεύει το κακό. Πόσοι και πόσοι δεν απέδωσαν την επιστροφή  τους στον Θεό από κάποιο σκληρό πάθημα της ζωής..

Ο άγιος Ευμένιος ο Σαριδάκης είπε κάποτε σε πνευματικό του τέκνο: 

-Μη με ρωτάς και ξαναρωτάς γιατί τα επιτρέπει ο Θεός. Η μετάνοια μας είναι ελάχιστη. Έχει σχέδιο ο Χριστός αλλά το ζητούμενο είναι να μάθουμε να αγωνιζόμαστε φιλότιμα, όχι για να μάθουμε εκ των προτέρων το σχέδιο Του δηλαδή γιατί συμβαίνουν  ώστε να έχουμε την ασφάλεια κοσμικού τύπου στον αγώνα μας και να αντιμετωπίζουμε με άνεση την όποια δυσκολία στη ζωή μας επειδή θα ξέρουμε από πριν το αποτέλεσμα και την ημερομηνία λήξεως των πειρασμών μας. Ο Θεός με όλα αυτά θέλει να μας δυναμώσει . Να μας μάθει να αγωνιζόμαστε ανυποχώρητα , ακριβώς γιατί θα εμπιστευόμαστε την πρόνοια Του και δεν θα φοβόμαστε τίποτα. Εάν μετρήσουμε μέσα σε ολόκληρη την αγία γραφή , ποια εντολή συναντάμε γραμμένη πιο πολλές φορές από τις άλλες τότε θα μας αλλάξει τον τρόπο που ζούμε και σκεφτόμαστε. 

Δεν είναι ούτε το «ου κλέψεις», ούτε το «ου φονεύσεις». 

Είναι το «μη φοβού»!

Μη φοβάσαι! Ξεκίνα την ημέρα σου με προσευχή και ανέθεσε την όλη στα χέρια του Δημιουργού σου και πες :

 - Άντεξα και σήμερα? Αύριο έχει ο Θεός. 

Εσύ θα προσπαθείς σύμφωνα με τις εντολές του Θεού να ζεις και να κάνεις το ανθρωπίνως δυνατόν κάθε ημέρα. Για αυτό ακολούθα τα λόγια του Κυρίου μας «μη φοβού, μόνον πίστευε»!

Μέχρι στιγμής, βάσει όσων αναφέραμε φαίνεται ξεκάθαρο ότι ο άνθρωπος είναι υπεύθυνος για την παρουσία του κακού καθώς έκανε και συνεχίζει να κάνει, κακή χρήση της ελευθερίας του. Ο Θεός  παρέδωσε  στα χέρια του ανθρώπου  τη διαχείριση του εαυτού του , της προσωπικής και της κοινωνικής του ζωής αλλά και γενικότερα της ιστορίας. 

Στην παραβολή των ταλάντων , ο Θεός δίνει τα τάλαντα και αποχωρεί αλλά επιστρέφει κάποτε για να δει πως διαχειρίστηκε ο κάθε άνθρωπος τις υποθέσεις της ζωής του. Ο Κύριος με άλλα λόγια, χορήγησε και σέβεται το αυτεξούσιο του ανθρώπου το οποίο ποτέ δεν αφαιρεί επειδή ο ίδιος είναι ελεύθερος  κ δεν θέλει να  έχει δούλους τους πιστούς.

Αυτό όμως που θα πρέπει να μας μείνει αποτυπωμένο στο νου μας είναι ότι οι δοκιμασίες στη ζωή  αποτελούν το κατεξοχήν φάρμακο της πρόνοιας του Θεού προκειμένου να φέρει τον κάθε άνθρωπο  κοντά Του και να αυξήσει την αρετή του , όπως την πίστη και την υπομονή. Ό Ιώβ ήταν ο καλύτερος άνθρωπος πάνω στη γη αλλά ο Θεός ήθελε να τον κάνει καλύτερο. Ο πολύ άθλος και υπομονετικός Ιώβ είπε χαρακτηριστικά :

- Προτού δοκιμαστώ, άκουσα για Εσένα, όταν δοκιμάστηκα όμως.. , τότε Σε είδα!

Δεν είναι σύμπτωση επίσης, όταν ο Κύριος μας ρωτήθηκε από τους μαθητές Του :   

- Κύριε, είναι άραγε λίγοι αυτοί που θα σωθούν?

και Εκείνος τους απάντησε: 

- Αγωνίζεσθε εισέλθειν. Οι δοκιμασίες είτε μαζικές , είτε ατομικές μετατρέπονται σε ευκαιρίες διότι μέσω αυτών αποδεικνύουμε ότι αγωνιζόμαστε , ωριμάζουμε , τελειοποιούμαστε με την αρετή , καθαριζόμαστε με την μετάνοια.

Ολοκληρώνοντας , διαπιστώνουμε ότι στην εποχή μας , μετά και την πανδημία της γρίπης έγινε σε πολλούς από εμάς ακόμα πιο έντονο το αίσθημα της θεοεγκατάλειψης.  Αλλά ο Θεός μπορεί φαινομενικά μεν να «κρύβεται» από εμάς για παιδαγωγικούς λόγους, ποτέ όμως επί της ουσίας δεν μας εγκαταλείπει. Κάποιες φορές βιώνουμε έντονα την «απουσία» Του, για να ταπεινωθούμε και να μετανοήσουμε. « Χωρίς εμένα δεν μπορείτε να κάνετε τίποτα» όπως αναφέρεται στο κατά Ιωάννη ευαγγέλιο ,κεφάλαιο 15, στίχ.15. Τίποτα δεν επιτρέπει ο Θεός στη ζωή μας που να μην έχει σωτηριολογικό προσανατολισμό. 

Ο αείμνηστος και θεοφώτιστος ιεροκήρυκας Δημήτριος Παναγόπουλος, με τον διαχρονικό του λόγο έλεγε τα παρακάτω: « Η βάση των πραγμάτων είναι η πίστης. Ο Θεός ζητά την πίστη μας για να ενεργήσει. Η πίστη μας είναι η κατάθεση της ελευθερίας μας στα πόδια του Θεού. Δυστυχώς, στις ημέρες μας  αυξήθηκε σε μεγάλο βαθμό η απιστία. Για αυτό να παρακαλούμε τον Θεό να μας προσθέσει πίστη και να μας κάνει αληθινούς χριστιανούς και όχι φαινομενικούς δηλαδή για το θεαθήναι ανθρώπους.  Να εμπιστευτούμε και να πιστέψουμε αληθινά τον Χριστό μας. « Μη φοβού για όλα όσα μας συμβαίνουν, μόνον πίστευε χριστιανέ». Αυτό να έχουμε στο μυαλό μας και να το εφαρμόζουμε στη ζωή μας για να γίνουμε μέτοχοι του θαύματος  και άρα της βασιλείας του Θεού»!

ΑΜΗΝ!