ΠΑΕΙ Ο ΠΑΛΙΟΣ Ο ΧΡΟΝΟΣ…

  Το 2020 παρήλθε. Ανήκει ήδη στο παρελθόν. Όσο οπτικά καλαίσθητο υπήρξε ¬–διότι όπως και να’ χει, δύο εικοσάρια μαζί παραπέμπουν το νου σε κάτι καλό- τόση ασχήμια έμελλε να κρύβει. Σαν κεραυνός εν αιθρία, ένας θανατηφόρος ιός μας επισκέφτηκε ξαφνικά, που εξελίχθηκε σε πανδημία. Σαν μια μάζα χιονιού που κατέληξε σε χιονοστιβάδα, καταπλακώνοντας  την ανθρωπότητα, σε παγκόσμιο επίπεδο, δίχως ουδεμία διάκριση. Ήταν αδιάφορο το χρώμα, η φυλή, η καταγωγή, το κοινωνικό επίπεδο, η οικονομική κατάσταση… Η χρονιά που πέρασε γράφτηκε στην ιστορία ως η χρονιά της ανατροπής, όπου όλα τα δεδομένα και τα ‘στάνταρ’ παράπαιαν. 

   Προσπαθήσαμε να συνεχίσουμε τη βιοτή μας, με την καθημερινότητά μας ολίγον έως πολύ (αναλόγως) ‘πειραγμένη’, μ’ ένα πέπλο θανάτου απλωμένο, μόνιμα, πάνω από τα κεφάλια μας, κεντημένο με χάντρες φόβου, αγωνίας, θυμού, υπερβολής, αδιαφορίας, αμφισβήτησης, καχυποψίας. Όλοι μας αποτελούσαμε υποψήφια κρούσματα του επικίνδυνου ιού ή υποψήφια θύματα ή υποψήφιοι πενθούντες. Και μάλιστα πενθούντες ενός άψυχου κορμιού, μέσα σ’ ένα ερμητικά σφραγισμένο φέρετρο (ένεκα αποφυγής διασποράς), που καλούμασταν να οδηγήσουμε στην τελευταία του κατοικία, περίλυποι μεν, αλλά και κατεχόμενοι από μια ‘εσάνς’ αμφιβολίας αν εκεί μέσα βρισκόταν πράγματι ο δικός μας άνθρωπος. Η διχογνωμία της επιστημονικής κοινότητας προκάλεσε ρωγμές στην εμπιστοσύνη μας προς αυτήν. Λόγω των αυστηρών προστατευτικών μέτρων της πολιτικής ηγεσίας έγιναν αναγκαστικές περικοπές προσωπικού, μειώσεις μισθών, ώστε πολλοί συμπολίτες μας να μείνουν οικονομικά μετέωροι, αγκαλιά με την αβεβαιότητα. Έτσι, οδηγηθήκαμε σε επιτακτικό ή θεμιτό απομονωτισμό και κατά συνέπεια στην κοινωνική αποξένωση, με ‘κερασάκι στην τούρτα’ την μηδενισμένη ψυχαγωγία. Η ψυχική ισορροπία διαταράχθηκε, μια υπερβολή αντιδράσεων, ένα πνευματικό αλαλούμ επικρατούσε γενικώς. Θα τολμήσω να πω πως καταντήσαμε σαν ‘πιστολέρο’ σε αμερικάνικο ‘γουέστερν’, έτοιμοι να τραβήξουμε όπλο σε όποιον παραβίαζε τα όρια της απόστασης ασφαλείας, για να μιλήσει μαζί μας. Ενώ μ’ ένα αθώο φτάρνισμα, ήταν δεδομένη η σφαίρα στο δόξαπατρί. Δυστυχώς, όταν τα δεδομένα κλονίζονται, οι άνθρωποι συγκλονίζονται και τα αρνητικά συναισθήματα, σαν μπουκέτο από μαραμένα άνθη ‘στολίζουν’ το κρυστάλλινο ανθοδοχείο της ψυχής.

   Μιλώντας για ανατροπές και σώριασμα των δεδομένων, πώς να μην αναφερθώ στην… εξίσου αναγκαστική ενέργεια της κυβέρνησής μας, πάντα για το καλό μας, το κλείσιμο των ναών  μέσα στην περίοδο του Πάσχα; Ζήσαμε πρωτοφανείς, παράδοξες καταστάσεις. Αλησμόνητη θα μου μείνει η Μ. Πέμπτη. Με το ακουστικό στο αυτί και έχοντας συντονίσει το δέκτη του ραδιοφώνου στο Ρ.Σ. Λύχνο, είχα κλειδωθεί στο δωμάτιό μου, σε μια προσπάθειά μου να συμμετάσχω συναισθηματικά στην κορύφωση του Θείου Πάθους, υπό αντίξοες συνθήκες, αφού τα υπόλοιπα μέλη της οικογένειας είχαν τις δικές τους θορυβώδεις δραστηριότητες… Κάτω από την ‘απειλή’ του ουδόλως ευκαταφρόνητου προστίμου, αναβίωσαν, κατά τόπους, σκηνές της ζωής των Ελλήνων της τουρκοκρατούμενης Ελλάδας. ‘Ινκόγκνιτο’ εξομολόγηση, εκκλησιασμός και μετάληψη των Αχράντων Μυστηρίων. Άλλοτε δε, αναβίωναν σκηνές από την γερμανοκρατούμενη  Ελλάδα, με διάφορους ‘καταδότες’ να καταγγέλλουν για παρανομία κάποιους ιερείς, που τόλμησαν να προσφέρουν το Σώμα και το Αίμα του Κυρίου μας σε δυο-τρία ανήλικα… Πόσο θα’ θελα αυτά που βιώναμε να ήταν ένα κακό όνειρο, που όμως όταν θα ξυπνούσα θα αποκαθίστατο η πραγματικότητα. Ήταν μόνο ένας ευσεβής μου πόθος… Έφερα στη μνήμη μου τα λόγια μιας φίλης, που έζησε αρκετά χρόνια στο εξωτερικό. Έλεγε για τη δίψα, εκεί στα ξένα, της ψυχής της για πνευματική ζωή, όμως έψαχνε με το ‘ματοκυάλι’ έναν ορθόδοξο ναό, έναν πνευματικό καθοδηγητή. Ενώ εδώ, στον τόπο που ευωδιάζει ορθοδοξία, που σχεδόν σε κάθε οικοδομικό τετράγωνο δεσπόζει και μια εκκλησιά, ζοριζόμαστε και μόνο απλά να κάνουμε το σημείο του Σταυρού, καθώς τις συναντάμε στο διάβα μας. Πόσο δίκιο είχε… Με την πάροδο των χρόνων ο άνθρωπος εξελίχθηκε σε πολλού τομείς. Ιδιαίτερα όμως, η εξέλιξη της επιστήμης είναι που έβαλε, ευθαρσώς, το ‘χέρι’ της και στις παραδόσεις μας, στην ίδια μας τη πίστη. Φυσικά, με δική μας ευθύνη, γιατί την θεοποιήσαμε. Κλείσαμε τους ναούς, εν’ όψει ενός τόσο ζωτικής σημασίας θέματος. Ενώ, κάποτε, πριν πολλά χρόνια, θυμάμαι στο τέλος μιας Κυριακάτικης λειτουργίας, κάναμε γονυπετείς Λιτανεία για τη λειψυδρία, που είχε ‘χτυπήσει’ για μεγάλο χρονικό διάστημα την περιοχή μας τότε. Αναρωτιέμαι αν η έλλειψη νερού είναι σημαντικότερη από την ανθρώπινη ζωή που βρίσκεται σε κίνδυνo. Κρίμα… κρίμα… κρίμα… και πιο πολύ κρίμα όταν η επιστήμη στοχοποίησε την Θεία Κοινωνία, την πηγή της ζωής, αφήνοντας αιχμές ότι αποτελεί αίτιο μετάδοσης του ιού. Λίγο έλλειψε να μας ζητηθεί να κουβαλάμε κουταλάκια από το σπίτι μας, για να κοινωνήσουμε τον Κύριό μας.

   Για να ακριβολογώ, κάπου στα μέσα του εφιαλτικού έτους ήρθε το καλοκαιράκι, σαν όαση, να ‘ξεδιψάσει’ η ψυχή μας, που είχε ‘στεγνώσει’  απ’ όλα τα προαναφερθέντα δυσάρεστα δρώμενα. Και τότε, ένα άλλο λυπηρό γεγονός έγινε κύριο θέμα των ειδήσεων. Στις 24 Ιουλίου, η Αγία Σοφία, ύστερα από 86 χρόνια λειτουργίας της ως μουσείο, μετατράπηκε σε ‘μεγάλο τζαμί’ και θα πραγματοποιείτο πλήρης μουσουλμανική προσευχή, με τρεις ιμάμηδες και πέντε μουεζινίδες ως λειτουργοί. Κι εκεί που στους ναούς, με πένθιμη κωδωνοκρουσία, εκδηλωνόταν η έντονη αντίδραση για τη βεβήλωση της Αγιά Σοφιάς, ο μπουχτισμένος Έλληνας παράγγελνε  ένα παγωμένο ‘φρεντουτσίνο’, απολαμβάνοντας την ελευθερία στις ηλιόλουστες παραλίες. Εδώ ο κόσμος χανόταν και θα σκότιζε το μυαλό του που το ορόσημο της ορθοδοξίας, το οποίο για 916 χρόνια ήταν χριστιανικός ναός, βεβηλωνόταν; Βέβαια, υπήρξαν κάποιοι που ‘λούστηκαν’ ή απλά ‘πιτσιλίστηκαν’ από αγανάκτηση για το γεγονός.

   Η ξεγνοιασιά του καλοκαιριού, όμως, δεν κράτησε για πολύ, καθώς με το πέρας του άρχισε να αυξάνεται επικίνδυνα η διασπορά του… εφιάλτη. Συνεπώς, δεν αργήσαμε να επανέλθουμε στις πρότερες δυσμενείς συνθήκες. Μια μόνιμη σπαζοκεφαλιά η επιλογή μηνύματος που θα στελνόταν, όταν η δουλειά που έπρεπε να γίνει δεν ήταν και τόσο ξεκάθαρη. Ο συγχυσμένος εγκέφαλος πολλάκις μπέρδευε τις ημέρες. Ίσως και τους μήνες… όταν από αρχές Νοέμβρη οι βιτρίνες των καταστημάτων απόκτησαν χριστουγεννιάτικο ‘ντεκόρ’. Έπρεπε με κάποιο τρόπο να ‘σηκώσουμε’ το ‘πεσμένο’ μας ηθικό. Και πάνω που νομίσαμε πως θα το κάνουμε, προσευχόμενοι, εν όψει των Χριστουγέννων, μέσα στον οίκο του Θεού, ήρθαν τα ‘πλαφον’ των παραβρισκόμενων πιστών εντός των ναών. Με περίσσια επιθυμία και αγωνία να ανήκω στο ‘πλαφον’, ξεκίνησα νωρίς για να παραβρεθώ στη λειτουργιά των 7:00 πμ με 10:00 πμ. Στις 7:17 πμ ήμουν εκεί. Ανέβαινα τα σκαλοπάτια, όταν δυο όργανα της τάξης και ένας κύριος, με βαριά φωνή, μου έκοψαν τη φόρα λέγοντάς μου: «κυρία μου, έχει συμπληρωθεί ο αριθμός των πιστών. Πρέπει να φύγετε». Ούτε πορτιέρης σε ‘νάιτ κλάμπ’  δεν έχει διώξει έτσι θαμώνα. Πόση απογοήτευση Θεέ μου… Και κάπως έτσι έκλεισε το 2020…

   Όμως, επειδή η καταστροφολογία δεν πρέπει να αποτελεί χαρακτηριστικό του χριστιανού, προσπάθησα να διακρίνω την καλή πλευρά των καταστάσεων, ακόμα κι αν αυτές είναι ή φαίνονται δυσοίωνες. Αυθόρμητα, σκέφτηκα, μέσα σ’ όλες αυτές τις απαγορεύσεις της κυκλοφορίας, τις οικογένειες, μαζεμένες, να μοιράζονται περισσότερο χρόνο μαζί, ενώ πριν, ήταν διασκορπισμένα τα μέλη σε διαφορετικές δραστηριότητες, και τα σπίτια είχαν καταλήξει ‘πανσιόν’… μόνο για έναν ύπνο. Η πανδημία έγινε αφορμή να ‘ξεδιπλωθούν’ τρυφερά συναισθήματα προς την τρίτη ηλικία. Με θαυμασμό είδα στην τηλεόραση ένα οχτάχρονο παιδάκι να παραδέχεται ότι κάνει υπακοή στα μέτρα προστασίας γιατί δεν ήθελε να κολλήσει τον ιό, από φόβο μετάδοσής του στον παππού και τη γιαγιά, που ανήκαν στις ευπαθείς ομάδες. Ακριβώς, φίλοι μου. Διότι εμείς τους γέροντές μας τους θέλουμε και τους αγαπούμε. Κι ας μην είναι πλέον σε θέση να μας προσφέρουν και πολλά. Τους προστατεύουμε γιατί χρειαζόμαστε την παρουσία τους, τις συμβουλές τους που πηγάζουν μέσα από την πλούσια εμπειρία τους. Όλοι έχουμε αναμνήσεις της παιδικής μας ηλικία, πλαισιωμένη από την ανιδιοτελή αγάπη και στοργή των παππούδων μας.

   Κάτι που ο άνθρωπος, από μόνος του δυσκολεύεται να περιορίσει… την κοσμική ζωή, την κραιπάλη, τον αμαρτωλό βίο, με την εφαρμογή του αναγκαστικού περιορισμού, πάτησε φρένο, ιδιαίτερα στα σαρκικά αμαρτήματα. Βλέπετε, υπό το φόβο της μετάδοσης του ιού, μέχρι και η απλή χειραψία αντικαταστάθηκε από το τσούγκρισμα των αγκώνων. Με απαγορευμένη τη λειτουργία των νυχτερινών κέντρων διασκέδασης και των συνεστιάσεων γενικώς,  καταφέραμε να περάσουμε μία παραμονή Χριστουγέννων δίχως κοσμικά ‘ρεβεγιόν’, αλλά όπως έπρεπε… ήρεμα, κατανυκτικά, καρτερώντας το ξημέρωμα της μεγάλης αυτής εορτής της χριστιανοσύνης. Και επιτέλους, για πρώτη φορά, δεν γίναμε μάρτυρες του θλιβερού θεάματος των κατάμεστων ταβερνείων, μετά την έξοδο του Επιταφίου την Μ. Παρασκευή, σαν εορτάζεται ένα χαρμόσυνο γεγονός.

   Είναι παρατηρημένο πως όταν τα πράγματα ξεφεύγουν από τον έλεγχό μας το μόνο που μας μένει είναι να στρέψουμε ένα ικετευτικό βλέμμα στον ουρανό, μήπως προκαλέσουμε το έλεός Του. Δεν είναι λίγοι εκείνοι που στράφηκαν στο Θεό, αυτό τον καιρό, ενώ μέχρι πριν αδιαφορούσαν για την ύπαρξή Του. Επίσης εκτιμήσαμε αυτά που στερηθήκαμε, διότι τα θεωρούσαμε δεδομένα. Οι οικονομικές ανατροπές έπαιξαν το ρόλο τους στην αφύπνιση ‘κοιμισμένων’  συνειδήσεων. Δόθηκε η ευκαιρία στον χορτασμένο να καταλάβει τον πεινασμένο. Να αναθεωρήσει ιδέες και στάση ζωής.

   Και να… είμαστε πλέον στο νέο έτος. Το 2021. Κι όπως λέει το παραδοσιακό τραγουδάκι: «…ήρθε ο νέος με τα δώρα…» Ποια είναι αλήθεια αυτά τα δώρα; Τι περιμένουμε άραγε; Την εξαφάνιση του ιού; Φάρμακα; Εμβόλια; Χρήματα; Την επιστροφή μας στους ίδιους απαράλλαχτους ρυθμούς μας; Προσευχόμαστε, ολόψυχα, στον Παντοδύναμο να μας τα προσφέρει. Ενίοτε, αγανακτούμε μαζί Του και διαμαρτυρόμαστε εντόνως, όταν δεν εκπληρώνονται οι επιθυμίες μας. Θέλουμε… θέλουμε… ζητούμε… ζητούμε… Ποτέ, όμως, δεν αναρωτιόμαστε, ίσως και να μην ενδιαφερόμαστε, για το τι θέλει και τι ζητάει Εκείνος από εμάς. Ποιο είναι εκείνο που θα Τον χαροποιούσε; Δεν είναι άλλο από την μετάνοιά  μας. Ο άγιος Πορφύριος, ο άγιος Παΐσιος, ο άγιος Ιάκωβος Τσαλίκης, ο γέροντας Σωφρόνιος του Έσσεξ και τόσοι άλλοι είχαν ένα κοινό μυστικό που επιμελούνταν καθημερινά και διαρκώς στην καρδιά τους: Τη διαρκή μετάνοια. «Η αληθινή μετάνοια είναι αρχή, μέση και τέλος της εν Χριστώ πνευματικής ζωής» μας λέει ο άγιος Γρηγόριος Παλαμάς ο Αγιορείτης. Ενώ ένας άλλος Αγιορείτης πατέρας: «Η μετάνοια δημιουργεί το κατανυκτικό κλίμα της ελεύσεως της Βασιλείας του Θεού, της θεωρίας Του, της συναντήσεως με Αυτόν». «Χαίρεται με τη μετάνοια ο Θεός, διότι εκείνους που η αμαρτία προσπαθεί να τους καταστρέψει, αυτή τους επαναφέρει στη δόξα Του». Για όσους δεν γνωρίζουν τι σημαίνει μετάνοια, μπορούν για αρχή, να ανοίξουν ένα λεξικό… Για όσους πιστέψουν πως όλα αυτά που συνέβησαν και εξακολουθούν να συμβαίνουν είναι οργή Θεού, θα επικαλεστώ, κλείνοντας, τα λόγια ενός πνευματικού προσώπου: «Η Εκκλησία, σαν την Κιβωτό του Νώε, θα προστατέψει όλους όσους βρουν καταφύγιο σ’ αυτήν, από τον κατακλυσμό της οργής του Θεού. Στοχοποιημένη για άλλη μια φορά, στην ιστορία του ανθρωπίνου γένους, η ‘Λερναία Ύδρα’ με τα αμέτρητα κεφάλια… η αμαρτία».

Α.Έρδα