Νέα ήθη και νέοι

Ζούμε σε μια εποχή συγχύσεως κατά την οποία οι θεσμοί κλονίζονται, οι παραδόσεις αμφισβητούνται, τα ήθη ατονούν ή, ακόμα, και αν διατηρούνται, έχουν απολέσει την πραγματική αξία και το βάθος τους και υφίστανται μόνο τυπικά. Κάθε τι ιερό αποχρωματίζεται ακόμα και στην ελληνορθόδοξη πατρίδα μας με τις ολέθριες τακτικές «εκσυγχρονισμού», που υιοθετούνται, ιδίως, το τελευταίο διάστημα. Μάλιστα, είναι τόσο μεγάλη η επιθυμία μας για «πρόοδο», ώστε, με γοργούς ρυθμούς, κλείνουμε τη θύρα σε ό,τι «οπισθοδρομικό» αποϊεροποιώντας μεταξύ άλλων το μυστήριο του γάμου, το θεσμό της οικογένειας και μάλιστα χωρίς φόβω Θεού. Παράλληλα, παρατηρούμε καίρια εκσυγχρονιστικά «χτυπήματα» στα θρησκευτικά και εθνικά ζητήματα, τα οποία αντιμετωπίζονται, κατεξοχήν, από τη σημερινή νεολαία, με ρηχότητα και αδιαφορία.

Αρχικά, το πρώτο ανάμεσα σε αυτά που θυσιάζουμε στο βωμό της δήθεν «προόδου» είναι ο γάμος, θεσμός θεοσύστατος, μυστήριο ιερότατο. Η εκκλησία, με το εν λόγω μυστήριο, ευλογεί τη σχέση ανάμεσα στον άνδρα και τη γυναίκα, αντιμετωπίζοντάς τη με ιερότητα και ενισχύοντάς τη με τη θεία χάρη. Μέσω της θείας χάρης το ζευγάρι ενδυναμώνεται, ώστε να ανταπεξέρχεται τις δυσκολίες και τις θύελλες της ζωής και να ζει αρμονικά με απώτερο στόχο τη σωτηρία της ψυχής του και την ένωσή του με τον Αναστάντα Κύριό μας.

Ωστόσο, σήμερα οι νέοι πέραν του ότι προσέρχονται σε αυτό το μυστήριο χωρίς να είναι, καταλλήλως, προετοιμασμένοι, αναλώνονται στα της ετοιμασίας του γάμου δίνοντας, έτσι, έμφαση στην υλική-κοσμική του διάσταση. Παράλληλα, στη σύγχρονη «πολιτισμένη» κοινωνία μας, πολλοί επηρεασμένοι από τα κοσμικά πρότυπα, είτε συζούν, είτε επιλέγουν αντί του θρησκευτικού τον πολιτικό γάμο και δεν είναι σπάνιες οι περιπτώσεις όπου οι νέοι συνδυάζουν το γάμο με τη βάπτιση. Για τον πολιτικό η πρόφαση, συχνά, είναι η οικονομική ανέχεια και τούτο, διότι αντιλαμβάνονται το γάμο ως κοινωνική εκδήλωση και όχι ως μυστήριο. Για όσους επιχειρηματολογούν με αυτόν τον τρόπο υπέρ του πολιτικού γάμου, το αντεπιχείρημα είναι, ακριβώς, ότι ο άνθρωπος έχει ανάγκη το μυστήριο, για να λάβει τη θεία χάρη, την οποία ο Θεός χαρίζει σε όλους πλούσια και δωρεάν. Για τους πιστούς Χριστιανούς ο εν λόγω γάμος θεωρείται σχέση παράνομη και δίχως αξία. Ωστόσο, όσοι τον συνάπτουν, ναι, μεν, έχουν έστω κάποιες νομικές δεσμεύσεις, αλλά σε αυτή την περίπτωση απουσιάζει το σημαντικότερο, η ευλογία του Θεού που νομιμοποιεί τη σχέση.

Επιπροσθέτως, είναι της μόδας και τα σύμφωνα ελεύθερης συμβίωσης που δε συνεπάγονται ούτε νομικά κάποια ισόβια δέσμευση. Για όσους επιλέγουν αυτή τη μορφή συμβίωσης, που, επίσης, δεν έχει ως πνευματικό υπόβαθρο τη θεία χάρη και, επομένως, δεν νομιμοποιείται ενώπιον του Θεού, ο χωρισμός στην πρώτη τυχόν δυσκολία είναι η εύκολη λύση, εφόσον δεν υπάρχει διαζύγιο. Δυστυχώς, όμως, στους καιρούς της αποστασίας και της συγχύσεως, που ζούμε, αυτά τα σύμφωνα επεκτάθηκαν και στους ομόφυλους. «Ο προοδευτικός άνθρωπος» αυθαδίασε και χωρίς φόβο και ντροπή τόλμησε να περιφρονήσει τους θείους νόμους. Με το σύμφωνο αυτό εξαθλίωσε και εξευτέλισε τον άνθρωπο ως πρόσωπο και εικόνα Θεού. Νομοθέτησε, με κομπασμό και αλαζονεία, την αποκτήνωσή του, το δαιμονικό βίο και γεμάτος οίηση καυχάται προκλητικά για το κατόρθωμά του. Όμως, κάθε άλλη σχέση που δεν έχει την αναφορά της σε έναν άνδρα και μία γυναίκα θεωρείται ύβρις ενώπιον του Θεού.

Επιπλέον, η παραδοσιακή οικογένεια των αρχών του 20ου αιώνα αποτελούμενη από τα παιδιά, τους γονείς, τους παππούδες, τις γιαγιάδες, τους θείους, τις θείες, ήταν ενωμένη και γεμάτη θαλπωρή και ασφάλεια για τα μέλη της. Στην εποχή μας αποτελείται από τα παιδιά και τους γονείς, ενώ οι παππούδες και οι γιαγιάδες απομακρύνονται όντας μόνοι τους ή και σε οίκους ευγηρίας. Η μητέρα, επειδή οι ανάγκες το απαιτούν, έχει ενταχθεί και αυτή παράλληλα με τον πατέρα στο εργασιακό περιβάλλον αναλαμβάνοντας πολυποίκιλους ρόλους με αποτέλεσμα να ελλοχεύει ο κίνδυνος σκορπισμού και διάσπασης της οικογένειας. Απουσιάζουν, όμως, και τα παιδιά που, καθώς μεγαλώνουν, δραστηριοποιούνται σε πολλούς τομείς με συνέπεια να μη βρίσκονται στο σπίτι παρά ελάχιστες ώρες. Παλαιότερα, η ώρα του φαγητού ήταν ένα είδος ιεροτελεστίας που το πλαισίωνε η προσευχή και η επικοινωνία μεταξύ των μελών της οικογένειας, ενώ σήμερα ο καθένας απολαμβάνει το φαγητό μόνος του μπροστά στην τηλεόραση χωρίς να βιώνει την οικογενειακή θαλπωρή. Συνεπώς, η άλλοτε δεμένη οικογένεια έγινε σήμερα κέντρο διερχομένων.

Παράλληλα, ο τρόπος διαχείρισης του ελεύθερου χρόνου έχει υποστεί αλλαγές συγκριτικά με το παρελθόν. Οι νέοι του χθες συνήθιζαν να συγκεντρώνονται σε φιλικά σπίτια όλοι μαζί ή σε πανηγύρια κυρίως στα χωριά και στα νησιά, έθιμο που ευτυχώς συναντάται ακόμα και σήμερα σε ορισμένες περιοχές. Σήμερα, η γενική εικόνα στις πόλεις αποτυπώνει περισσότερο αυτό που λέμε διασκέδαση (από το ρήμα της αρχαίας ελληνικής διασκεδάννυμι= διασκορπίζομαι εγώ και κατά συνέπεια και το μυαλό μου, άρα ξεφεύγω από κάθε τι πνευματικό) παρά την ψυχαγωγία, δηλαδή την αγωγή της ψυχής. Οι νέοι βρίσκονται σε ηλεκτρονικό κλοιό και συνήθως επιλέγουν την διασκέδασή τους μπροστά στον Η/Υ περνώντας ατελείωτες ώρες μοναξιάς στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης με τους εικονικούς τους φίλους. Παραδίδονται σε κοσμικές, εφήμερες απολαύσεις, ζώντας μακριά από το Θεό. Η πλήξη και η συνεπακόλουθη αύξηση της βίας, της εγκληματικότητας αλλά και των αμβλώσεων είναι μερικές μόνο από τις συνέπειες που έπονται αυτού του τρόπου ζωής.
Ακόμα και η σχέση εκκλησίας και νέων διέρχεται κρίση. Παλαιότερα όλη η οικογένεια ανελλιπώς βρισκόταν κάθε Κυριακή στη θεία λειτουργία έχοντας προετοιμαστεί κατάλληλα. Σήμερα παρατηρεί κανείς με θλίψη ελάχιστους νέους στους ναούς μια και οι περισσότεροι ξενυχτούν σε μπαράκια και κλαμπ μέχρι αργά, οπότε για εκκλησία την Κυριακή ούτε λόγος. Επίσης, η εκκλησία συκοφαντείται και διαβάλλεται με αποτέλεσμα πολλοί νέοι να απομακρύνονται, ενώ, όσοι με τόλμη δηλώνουν φανερά την πίστη τους, γίνονται αντικείμενο ειρωνείας και χλευασμού. Αναντίρρητα, στη σημερινή εποχή κάθε πράξη αμαρτίας προκρίνεται και επιβραβεύεται, ενώ ό,τι αγνό συνδέεται με το παρωχημένο και κατακρίνεται ωσάν να ήταν έγκλημα. Η κοινωνία μας, όμως, μέσω της αμαρτίας, που θεωρείται πλέον δικαίωμα και μέσο απελευθέρωσης του ανθρώπου, αποπνευματικοποείται και ολισθαίνει στην «κοσμική» κατηφόρα.

Αναφορικά με τα εθνικά ζητήματα οι νέοι σήμερα χαρακτηρίζονται από έλλειψη πατριωτισμού και δεν είναι το ίδιο θερμοί και πρόθυμοι να αγωνιστούν με αίσθημα αυτοθυσίας υπέρ της πατρίδος μας σε σχέση με το παρελθόν. Αυτό συμβαίνει, διότι, είτε αγνοούν ακόμα και σημαντικά ιστορικά γεγονότα, είτε αδιαφορούν, γιατί είναι χαμένοι σε ένα πνεύμα υλισμού και ανέσεων. Ακόμα, παρασυρμένοι από «προοδευτικές» αντιλήψεις σχετικά με την πατρίδα, αντιμετωπίζουν τα εθνικά θέματα άτονα και χλιαρά. Παράλληλα, αφότου ξέσπασε στην Ελλάδα η οικονομική κρίση, η νεολαία μας, που αναμφισβήτητα είναι το ζωτικό κομμάτι της, καταφεύγει στο εξωτερικό με στόχο καλύτερες ευκαιρίες ζωής και ικανοποίηση των επαγγελματικών της φιλοδοξιών. Το δυστύχημα είναι ότι, όσοι εγκαταλείπουν την πατρίδα μας, που είναι στην πλειονότητά τους πλήρως κατηρτισμένοι, σπάνια επιστρέφουν, γεγονός που θα βοηθούσε τη χώρα να ορθοποδήσει. Ταυτόχρονα, κατά πυκνά κύματα κατακλύζουν τη χώρα μας μετανάστες με άμεσες συνέπειες την διάσπαση της εθνικής ενότητας και την αλλοίωση του πληθυσμού να υποβόσκουν.

Όλα τα παραπάνω αναφέρονται σε μία μερίδα νέων και όχι στη νεολαία ως σύνολο. Ευτυχώς, υπάρχουν, ακόμα, νέοι που ζουν με ήθος και ευπρέπεια αφοσιωμένοι στις αλήθειες της πίστεώς μας. Διακρίνονται για το αγωνιστικό τους φρόνημα, τα οράματα, τις αξίες και τα ιδανικά και πρωταρχικό τους μέλημα αποτελεί η διαφύλαξη της ελληνορθόδοξης παράδοσης, διότι χωρίς αυτήν κινδυνεύουμε να χαθούμε ως έθνος. Επομένως, ας μην απελπιζόμαστε, υπάρχει φως στο τέλος του τούνελ! Η ελπίδα, η παρηγοριά, το στήριγμά μας σε αυτό τον αγώνα είναι ο Θεός! Ας αναθέσουμε με εμπιστοσύνη σε Εκείνον όλες τις ανησυχίες και τα προβλήματα, που βιώνουμε, ας ακολουθήσουμε το δρόμο της ειλικρινούς μετάνοιας, της πνευματικής ζωής και ας αφήσουμε σε Αυτόν τη λύση.

Αναστασία Γλαράκη, Νικολίτσα Γλαράκη
φιλόλογοι